Drukuj stronę - WIECEJ O ?YDACH I JUDAIZMIE.....

„I we?miesz j? za ?on?”… ?ydowskie zwi?zki damsko-m?skie

03/01/2018 - autor: ---

Przyslal Adam Mer

(https://dzismis.files.wordpress.com/2017/12/zona.jpg?w=154)

Wedle prawa biblijnego m??czyzna mĂłg? mie? wiele ?on. I cho? nie ka?dy korzysta? z tego przywileju, to i tak starotestamentowe przekazy roj? si? od romansĂłw i zdrad.

Zawarcie ma??e?stwa i prokreacja nale?? do powinno?ci ?yda. Rozpocz?ciem ma??e?stwa jest ceremonia za?lubin. Zgodnie z prawem rabinackim ?lub musi si? odby? w obecno?ci minjan, czyli zgromadzenia dziesi?ciu ?ydĂłw (m??czyzn) powy?ej trzynastego roku ?ycia. Obecno?? rabina wynika z tradycji i mo?liwo?ci uznania takiego ma??e?stwa w ?wietle prawa cywilnego. Ceremonia za?lubin sk?ada si? z dwĂłch cz??ci – kidduszin i nisuin. Ka?da z nich rozpoczyna si? od b?ogos?awie?stwa nad winem. Po ?lubie nowo?e?cy traktowani s? jak nowo narodzeni ludzie i wybacza im si? wszelkie pope?nione grzechy.

Sprawa wydaje si? do?? prosta, je?li mĂłwimy o ma??e?stwie ?ydĂłwki i ?yda. Co je?li dojdzie do ma??e?stwa mieszanego i czy jest ono w ogĂłle mo?liwe? Staro?ytni Izraelici zakazywali ma??e?stw z poga?skimi mieszka?cami Kanaanu. Zwi?zane by?o to z obaw? wci?gni?cia wspĂł?ma??onka w ba?wochwalcz? praktyk?. Z kolei prorok Ezdrasz nakaza? zostawi? nie-?ydowskie ?ony przed powrotem z niewoli babilo?skiej. Niemniej jednak w Biblii ma??e?stwa mieszane nie s? postrzegane jako co? nietypowego. Niech przyk?adem b?dzie chocia?by krĂłl Salomon, ktĂłry po?lubi? wiele cudzoziemskich ?on po przej?ciu przez nie ceremonii konwersji. Faktem jest, i? ma??e?stwa mieszane s? jednym z g?Ăłwnych czynnikĂłw asymilacji, a w nast?pstwie za? akulturacji, co z kolei niesie ze sob? dalsze zagro?enia. W?rĂłd ortodoksyjnych spo?eczno?ci, w momencie ?lubu jednego z cz?onkĂłw rodziny z nie-?ydem, odprawia si? po nim pe?n? ?a?ob?, uznaj?c tak? osob? za zmar??.
Kobieta zwi?zana

A co je?li wspĂł?ma??onek zagin?? i nie ma o nim ?adnych wie?ci? Mianem aguna okre?la si? kobiet? – m??atk?, ktĂłrej m?? znikn?? bez ?ladu. Aguna, to rĂłwnie? kobieta porzucona przez m??a, ktĂłrej ten odmĂłwi? rozwodu. A jak wiadomo, bez rozwodu nie mog?a kobieta ponownie wyj?? za m??. „Kobieta zwi?zana”, czyli po hebrajsku aguna, po rozstrzygni?cie swojego statusu mog?a zg?osi? si? do rabinĂłw. Najcz??ciej mia?o to miejsce po krwawych zaj?ciach, pogromach, wojnach. Rabin na podstawie nawet bardzo w?t?ych dowodĂłw mo?e orzec o uwolnieniu kobiety.

Oczywi?cie, mimo gor?cych zapewnie? i ?wiadkĂłw zdarza?o si?, i? zaginiony m?? powraca? „z za?wiatĂłw”. Wtedy to, ka?de zrodzone dziecko z nowego ma??e?stwa stawa?o si? mamzerem – osob? zrodzon? ze zwi?zku cudzo?o?nego b?d? kazirodczego. Dziecko takie jest w pe?ni ?ydem, dlatego okre?lenia typu b?kart nie s? adekwatne do jego sytuacji. Mamzer jednak nie mo?e swobodnie zawiera? ma??e?stwa z dowolnym cz?onkiem wspĂłlnoty. Mo?e po?lubi? kogo? o podobnym statusie, b?d? konwertyt?. Aguna po cudownym odnalezieniu pierwszego m??a, zobowi?zana jest do powrotu do niego. Aby zapobiec tego typu sytuacjom prĂłbowano zawrze? w ketubie klauzul? uniewa?niaj?c? wsteczne ma??e?stwa, jednak nie spodoba?o si? to ortodoksyjnym rabinom.
Konkubinat czy zdrada?

Moda na wolne zwi?zki nie jest nowo?ci?. Ju? w czasach biblijnych mamy przyk?ady konkubinatu. Sze?? z dwunastu plemion wywodzi?o si? z konkubin, a sam krĂłl Salomon mia? 700 ?on i dodatkowo 300 konkubin (1Krl 11,3). Patriarcha Abraham mia? za? jedn? ?on? Sar?, potem po?lubi? konkubin? Hagar, a ponadto utrzymywa? kontakty z konkubin? Ketur?. Siedemnastowieczny kabalista, Jakub Emden, optowa? nawet za ponownym wprowadzeniem konkubinatu. Upatrywa? w nim remedium na kryzysy ma??e?skie. Osoby b?d?ce w konkubinacie, kiedy postanawiaj? si? rozej??, nie potrzebuj? formalnego rozwodu – getu, poniewa? nigdy nie podpisywa?y ketuby. Niemniej o ile oficjalny konkubinat by? akceptowany, o tyle cudzo?Ăłstwa stanowczo zabraniano. Kobietom grozi?y surowe kary, w??cznie z ukamienowaniem. Kochankom mog?a wi?c grozi? nawet ?mier? (Pwt 22, 13-29).

(https://dzismis.files.wordpress.com/2017/12/zona-1.jpg?w=285&h=300)

Prorok Natan wzywaj?cy krĂłla Dawida do pokuty po grzechu z Batszeb?. Dziecko, urodzone z tego zwi?zku, by?o mamzerem, a wi?c osob? o upo?ledzonej pozycji w ?wietle ?ydowskiej kultury (domena publiczna)
„I we?miesz sobie j? za ?on?…”

W tradycji ?ydowskiej lewirat, z hebrajskiego „jibum”, to specyficzny obowi?zek m??czyzny wzgl?dem swojej bratowej. W momencie, gdy brat umiera, nie pozostawiaj?c po sobie potomstwa, ?yj?cy brat zobowi?zany jest do po?lubienia owdowia?ej bratowej. Ma?o tego, powinien z ni? sp?odzi? dzieci, po to by „odbudowa? dom” swojego nie?yj?cego brata.

Je?li bracia mieszkaj? razem, a nast?pnie jeden z nich umrze i nie pozostawi syna, to ?onie zmar?ego nie wolno wyj?? za m?? za kogo? spoza rodziny. Jej szwagier jest zobowi?zany przyj?? do niej, wzi?? j? za ?on? i w ten sposĂłb wype?ni? wobec niej obowi?zek szwagra. Pierworodny syn, ktĂłrego ona urodzi ma przyj?? imi? zmar?ego brata, aby nie zagin??o ono w Izraelu.

Warto zauwa?y?, ?e prawo lewiratu chroni?o w dawnych czasach rĂłd przed wymarciem i utrat? jego posiad?o?ci. Brat zmar?ego mia? obowi?zek po?lubi? szwagierk? (nawet gdy by? ju? ?onaty!) i sp?odzi? spadkobierc? maj?tku brata. Nie by?o to jednak prawo bezwzgl?dne. Brat zmar?ego mĂłg? nie dope?ni? lewiratu, jednak wĂłwczas traci? w rodzinie dobre imi?.

W Starym Testamencie w dwĂłch miejscach odnajdujemy odniesienia do tego prawa: w historii Judy i Tamar (Rdz 38) oraz w Ksi?dze Rut (Rt4), gdzie doprecyzowuje si?, i? prawo lewiratu spoczywa jedynie na bracie zmar?ego, a nie na dalszych krewnych. Kobieta mog?a rĂłwnie? sprzeciwi? si? prawu lewiratu. Na t? okoliczno?? przewidziano ceremoni? chalicy. Wtedy to wdowa zdejmuje sanda? szwagra i spluwa mu pod nogi, uczyniwszy to, mo?e po?lubi?, kogo chce. Co ciekawe, zdj?cie sanda?a by?o rĂłwnie? gestem potwierdzenia kontraktu. Praktyka ta wywodzi?a si? ze zwyczaju, zgodnie z ktĂłrym postawienie stopy lub buta na czyje? ziemi oznacza?o wzi?cie jej w posiadanie (Ps 60, 10; 108, 10). Pierwotnie ceremonia chalicy mia?a s?u?y? zawstydzeniu brata lecz obecnie jest rutyn?, gdy? prawo lewiratu jest ju? niedozwolone.
Do czterech razy sztuka

Wedle prawa biblijnego m??czyzna mo?e praktykowa? poligami? – w odrĂł?nieniu od kobiety, ktĂłra mo?e mie? jednego m??a. Jednak wydaje si?, ?e biblijni m??owie niecz?sto korzystali z tego prawa. Chocia? Adam mia? dwie ?ony, to ju? Noe i jego synowie po jednej. Brak rĂłwnie? wskaza? na monogami? przez rabinĂłw talmudycznych. OgĂłlna opinia w Talmudzie g?osi jednak, i? m??czyzna mo?e mie? cztery ?ony, o ile sta? go na utrzymanie ich wszystkich. KrĂłl z kolei mo?e sobie pozwoli? (wed?ug Talmudu) na osiemna?cie. W XI wieku, na zwo?anej radzie rabinicznej, zakazano ?ydom aszkenazyjskim poligamii. Z?amanie tego postanowienia grozi?o kl?tw? – cherem. Sefaradyjscy ?ydzi maj? nadal mo?liwo?? uprawiania poligamii, cho? raczej z niej nie korzystaj?. Z kolei Aszkenezyjczycy mog? po?lubi? drug? ?on? bez potrzeby uzyskania rozwodu, je?li pierwsza ma??onka cierpi na chorob? umys?ow?.
Bibliografia:

NavĂŠ- Levinson Pnina, Kobieta w judaizmie, [w:] Nowy leksykon judaistyczny, pod. red. Julius H. Schoeps, Wydawnictwo Cyklady, Warszawa 2007, s. 447- 449.
Isidore Singer, J. F. McLaughlin, Solomon Schechter, Julius H. Greenstone, Joseph Jacobs, Marriage[dost?p: 12.07.2016]
Pismo ?wi?te Starego i Nowego Testamentu. Najnowszy przek?ad z j?zykĂłw oryginalnych, ?wi?ty Pawe?, Cz?stochowa 2008, Pwt 25, 5-6. s. 378, 504.
Unterman Alan, Encyklopedia tradycji i legend ?ydowskich, przek?. Olga Zienkiewicz, Ksi??ka i Wiedza, Warszawa 2000.

Redakcja: Antoni Olbrychski

https://histmag.org/Zydowskie-zwiazki-damsko-meskie-1486

https://dzismis.com/2018/01/03/i-wezmiesz-ja-za-zone-zydowskie-zwiazki-damsko-meskie/

„Kap?anka domostwa”, „korona m??czyzny”.

Kobieta w kulturze ?ydowskiej

(https://histmag.org/grafika/thumbs/sara_600x409_thb_184393.jpg)

Przed ?ydowskimi kobietami stawiano nie?atwe zadania - dba? o dzieci, m??a, dom, finanse. Wiele biblijnych bohaterek ?ama?o jednak ten schemat, nie daj?c si? ?atwo zaszufladkowa? jako kury domowe.
Artyku?y, Historia kobiet, Judaistyka

1 2

Zgodnie z koncepcj? Biblii Hebrajskiej kobieta i m??czyzna zostali stworzeni na podobie?stwo Boga.

Sara, ?ona Abrahama, tu? przed zabraniem do pa?acu faraona (domena publiczna)

I stworzy? BĂłg cz?owieka na obraz SwĂłj, na obraz Boga stworzy? go; m??czyzn? i niewiast? stworzy? ich.

Na kobiecie i m??czy?nie ci??y powinno?? z kolejnego wersu:

I b?ogos?awi? im BĂłg, i rzek? do nich BĂłg: Rozradzajcie si? i rozmna?ajcie.

Po??danym stanem dla doros?ych ?ydĂłw jest wi?c ?ycie w ma??e?stwie. M??czyzna mo?e jednak wybra? po?wi?cenie si? studiowaniu Tory, cho? taki celibat jest gor?co odradzany. Wed?ug tradycji sam BĂłg przydziela partnerĂłw ma??e?skich i na 40 dni przed narodzeniem dziecka g?os z nieba og?asza, z kim wst?pi ono w zwi?zek ma??e?ski.
Mazel Tov!

Niekiedy ma??e?stwo aran?owane by?o przez szadchana – kobiet? zajmuj?c? si? kojarzeniem par, czyli najpro?ciej mĂłwi?c, swatk?. Najcz??ciej ma??e?stwa planowano z gĂłry i rodzice wybierali przysz?ych wspĂł?ma??onkĂłw dla swoich dzieci. ?lub z mi?o?ci nie by? powszechny. Ale jedno i drugie nie wyklucza?o udanego zwi?zku. Narzecze?stwo by?o formalizowane podczas ceremonii sziduch, poprzez podpisanie specjalnego dokumentu nazywanego tenaim. Zapisywane w nim by?y warunki ma??e?stwa.

Po pierwsze, obie strony zobowi?zywa?y si? do zawarcia ma??e?stwa. Podawano ?rodki finansowe lub nieruchomo?ci, ktĂłre powinny wnie?? obie strony, odpowiedzialno?? jednej rodziny za drug? oraz kary, ktĂłre powinny by? op?acone za ewentualne zerwanie umowy. Czas narzecze?stwa, to mechutanim – okres spotka? dla ustalenia szczegĂł?Ăłw dotycz?cych ?lubu i warunkĂłw finansowych. W wi?kszo?ci przypadkĂłw dochodzi?o do zawarcia ma??e?stwa, zerwanie zar?czyn by?o wielk? ha?b? i nios?o ze sob? konsekwencje finansowe. Dla kali i chatana, czli pani i pana m?odych, dzie? ?lubu jest pocz?tkiem nowego ?ycia. Przed rozpocz?ciem ceremonii za?lubin chatan udaje si? do komnat kali, sprawdzi? czy to w?a?nie z ni? ma bra? ?lub. Zwyczaj ten ma swoje ?rĂłd?o w Biblii i odnosi si? do historii Jakuba, ktĂłry o?eni? si? nie z t? kobiet?, co chcia?. By nie pope?ni? tego samego b??du, ka?dy chatan sprawdza, czy kobieta podaj?ca si? za jego narzeczon?, faktycznie ni? jest.
Przeczytaj tak?e:

Gorsza p?e?? Rola kobiety w ci?gu wiekĂłw
Mroczny Szeol, niebia?ski Eden. ?mier? w kulturze judaistycznej

Miriam, siostra Moj?esza (domena publiczna) W niektĂłrych gminach panna m?oda wykonywa?a siedem okr??e? wokĂł? narzeczonego.
Nast?pnie odmawia si? nabo?e?stwo nad kielichem wina. Potem kielich z winem jest podawany rodzicom panny m?odej, by ci przekazali go swojej cĂłrce. Nast?pnie pan m?ody wr?cza pod chup? obr?czk? pannie m?odej.

Odczytuje si? ketub? i odprawia kolejne b?ogos?awie?stwo nad winem. Na zako?czenie ?lubu chatan rozbija kielich, przypominaj?c wszystkim ?al po zburzeniu ?wi?tyni.

Par? odprowadza si? do ustronnego miejsca, by tam mogli poby? chwil? sami. Niejednokrotnie by? to pierwszy moment, gdy ma??onkowie rozmawiali ze sob?. Od tej pory, gdy micwa ma??e?stwa zosta?a spe?niona, mo?na p?odzi? dzieci. Wydaje si?, ?e kobieta w tym akcie jest nieco na uboczu. Nic bardziej mylnego.

(https://histmag.org/grafika/thumbs/miriam_300x387_thb_130765.jpg)

W ketubie – kontrakcie podpisywanym podczas ?lubu, okre?la si? maj?tek ?ony i jej osobiste zabezpieczenie. Gdyby z rĂł?nych przyczyn nie dosz?o do pocz?cia nowego ?ycia, staje si? to jednym z powodĂłw ewentualnego rozwodu.
Tora przewiduje mo?liwo?? rozwi?zania ma??e?stwa.

Dochodzi do tego poprzez wr?czenie listu rozwodowego zwanego getem. RozwĂłd musi by? przeprowadzony przez bet din, czyli s?d sk?adaj?cy si? z trzech rabinĂłw. Dodatkowo dla sporz?dzenia get konieczni s? skrybowie ( sofer ) i dwĂłch ?wiadkĂłw. Od XI wieku wr?czenie listu rozwodowego mo?e si? odby? jedynie za zgod? kobiety.

(https://histmag.org/grafika/thumbs/ketuba_300x452_thb_90281.jpg)

Wcze?niej m??czyzna nie potrzebowa? takiej zgody. Gdy wr?cza? get ?onie, automatycznie nie byli ju? ma??e?stwem. W ketubie zapisane jest rĂłwnie?, i? m?? musi dostarcza? ?onie orgazmĂłw i dba? o jej przyjemno?? p?yn?c? z aktu p?ciowego.

Posiadanie dzieci by?o uwa?ane za wielkie szcz??cie. Jednak ju? w czasach talmudycznych mo?na by?o stosowa? ?rodki zapobiegawcze, gdy ?ycie matki by?o zagro?one.

Kobieta przedsi?biorcza

Bogato zdobiona ketuba - prawny kontrakt w judaizmie zawierany przed ?lubem przez narzeczonych (domena publiczna) Obowi?zki kobiety oprĂłcz dbania o dom, dzieci i m??a, odnosi?y si? rĂłwnie? do sfery finansowej.
To g?Ăłwnie kobieta mia?a za zadanie utrzymywa? finansowo dom.

Mi?dzy innymi dlatego te? by?a zwolniona z wielu nakazĂłw i zakazĂłw religijnych obowi?zuj?cych m??czyzn, tak by nie mog?y one przeszkodzi? w wykonywaniu zaj?? domowych.

Aby realizowa? nale?ycie idea?y ?ydowskiego ?ycia wewn?trz i na zewn?trz (dom, gmina), kobieta musia?a mie? wielostronn? wiedz? i umiej?tno?ci, ktĂłrych - przekazywanych z pokolenia na pokolenie - uczy?a si? w domu i w pĂł?niejszym czasie rĂłwnie? w szkole.
Do niezb?dnej wiedzy zaliczano zasady higieny, metody leczenia, umiej?tno?? odrĂł?niania symptomĂłw chorĂłb. Ju? w staro?ytno?ci dziewczynki musia?y uczy? si? j?zyka ludno?ci, po?rĂłd ktĂłrej mieszka?a spo?eczno?? ?ydowska.

Ch?opcy nie byli obj?ci tym nakazem, bo i nie zachodzi?a taka potrzeba. To g?Ăłwnie stanowi?y ??czniczki mi?dzy ?ydami i nie ?ydami w sferze ekonomiczno – gospodarczej. Kobiety uczy?y si? tak?e sztuki obrzezywania i zostawa?y mohelami (rzezakami).
Przeczytaj tak?e:

Gorsza p?e?? Rola kobiety w ci?gu wiekĂłw
Mroczny Szeol, niebia?ski Eden. ?mier? w kulturze judaistycznej

Aby zaopatrywa? rodzin? i s?siadĂłw w ?ywno??, uczy?y si? sztuki zarzynania drobiu, niejednokrotnie otrzymuj?c dyplom szochetet (rzezaczki). Kobiety zna?y si? na handlu i zarz?dzani pieni?dzmi gospodarstwa domowego lub nawet gminy.

Od czasĂłw staro?ytnych pracowa?y zarobkowo. NiektĂłre ?ydĂłwki posiada?y nawet ju? w czasach staro?ytnych maj?tki ziemskie, ktĂłrymi same mog?y zarz?dza? – sprzedawa? je b?d? kupowa?.

Potwierdzeniem mog? by? chocia?by dokumenty pani Bawty odkryte w grotach nad Morzem Martwym pochodz?ce z II w. n.e. W trosce o ochron? zdrowia kobiet przepisy biblijne okre?la?y, i? nie powinny one wykonywa? ?adnych prac polowych.

Kobiety zajmowa?y kierownicze stanowiska w gminach ?ydowskich. Prowadzi?y fundacje zak?adaj?ce domy starcĂłw i szpitale. Jak pisa?a Pnina NavĂŠ- Levinson, istniej? dwa podstawowe czynniki, ktĂłre mia?y wp?yw na kszta?towanie drogi ?ydowskich kobiet i mo?liwo?ci ich dzia?ania: rozumienie ?ydowskiego prawa religijnego (halachy) oraz rzeczywisto?? spo?eczna.
Nasze matki

(https://histmag.org/grafika/thumbs/weddubg_300x344_thb_216901.jpg)

Presti? i pozycja kobiety zale?a?y przede wszystkim od ilo?ci dzieci, ktĂłre urodzi?a. A jej pierwszorz?dnym obiektem zainteresowa? powinien by? dom.

Biblia podaje jednak wyj?tki. Siostra Moj?esza, Miriam, uznawana by?a za prorokini?. ?yj?ca w czasach prorokĂłw Debora stan??a na czele wojska. Debora pe?ni?a rĂłwnie? funkcj? s?dziego.

By?a ona jako jedyna okre?lona wprost w Torze mianem „matki w Izraelu” (Ksi?ga S?dziĂłw). Pobo?no?? Judyty i jej m?dro?? sprawi?y, i? prorok Ozjasz pos?ucha? jej rad. Kobiety w Biblii bynajmniej nie s? przedstawiane jedynie, jako potulne, ?agodne istoty.

Tamar, synowa Judy, by walczy? o swoje prawa, udawa?a prostytutk? (Rdz 38). Rut, Estera, Zuzanna ulega?y woli m??czyzn, ale nie traci?y w?asnej osobowo?ci.

?ydowski ?lub w Aleppo, 1914 r. (domena publiczna) Nietuzinkowymi postaciami s? rĂłwnie? matriarchinie judaizmu, nazywane w judaizmie okre?leniem „nasze matki”. Mowa oczywi?cie o Sarze, Rebece, Lei i Rachel, ?onach prorokĂłw Abrahama, Izaaka i Jakuba.

Co ciekawe, w chrze?cija?stwie kobiety te postrzegane s? jako do?? k?opotliwe i jedynie „?ony prorokĂłw”. Sytuacja ma si? zgo?a odmiennie w kulturze judaistycznej. W tradycji judaistycznej matriarchinie zosta?y wybrane przez Boga do pe?nienia specjalnej misji dziejowej ludu Izraela.

Historie te opisuj? midrasze. Odzwierciedlenie tej specjalnej pozycji Sary, Rebeki, Lei i Racheli odnajdujemy w np. inwokacjach modlitw, narodzin dziecka, miesi?czki. Matriarchinie by?y kobietami nieprzeci?tnymi. Podziwiamy je za upĂłr i konsekwencj?, z jak? d??y?y do zachowania ci?g?o?ci rodu, podejmuj?c nie?atwe decyzje. Wed?ug rabinĂłw, wszystkie pramatki maj?, podobnie jak ich m??owie, status proroki?.

Wed?ug Tory i Halachy p?odzenie dzieci jest obowi?zkiem m??czyzn. Jednak, jak w przypadku wielu spo?eczno?ci, kobiet? warto?ciowa? fakt posiadania przez ni? potomstwa.

Nie by? to jednak jedyny wyznacznik ich powa?ania. Jaki wi?c by? i jest obraz kobiety w judaizmie? Z jednej strony powa?ana jest uleg?o?? wobec m??a, m?dro?? i zdolno?? rodzenia dzieci.

Z drugiej jednak ?ydĂłwek nie ograniczano jedynie do sfery domowej. ?ydĂłwki to kobiety przedsi?biorcze, umiej?ce sobie radzi? z przeciwno?ciami losu, niejednokrotnie samodzielnie utrzymuj?ce finansowo nie tylko swoje dzieci ale i m??a. Dodatkowo „?ydowsko??” dziedziczy si? po k?dzieli, nie po mieczu.
Bibliografia:

NavĂŠ- Levinson Pnina, Kobieta w judaizmie, [w:] Nowy leksykon judaistyczny, pod. red. Julius H. Schoeps, Wydawnictwo Cyklady, Warszawa 2007, s. 447- 449.
Pismo ?wi?te Starego i Nowego Testamentu. Najnowszy przek?ad z j?zykĂłw oryginalnych, ?wi?ty Pawe?, Cz?stochowa 2008, s. 97- 99
Tora. Pi?cioksi?g Moj?esza, t?. Izaak Cyklow, Austeria, KrakĂłw 2006, s. 7.
Unterman Alan, Encyklopedia tradycji i legend ?ydowskich, t?um. Olga Zienkiewicz, Ksi??ka i Wiedza, Warszawa 2000, s. 168.

Redakcja: Antoni Olbrychski

https://histmag.org/kaplanka-domostwa-korona-mezczyzny-kobieta-w-kulturze-zydowskiej-13799/1

   Judaizm

KALENDARZ ?WI?T NA ROK 2018 (5778-5779) Lista zawiera wy??cznie najwa?niejsze ?wi?ta religijne oraz Jom Ha-Szoa.
Kaufmann.jpg

.......

STYCZE?/LUTY

* Tu biSzwat - w roku 2018 zaczyna si? z zachodem s?o?ca we wtorek, 30 stycznia, a ko?czy o zmroku w ?rod?, 31 stycznia.
TBS_1_1_1.jpg

Tu biSzwat oznacza „15 dzie? miesi?ca szwat”. Tu – wyra?a liczb? 15 w hebrajskim. Pi?tnasty dzie? miesi?ca szwat jest Nowym Rokiem Drzew (Rosz Haszana lallanot). W ksi?dze Wajikra czytamy: „Gdy przyjdziecie do ziemi [Jisraela] i b?dziecie sadzi? wszelkie drzewo [rodz?ce] jadalny [owoc], b?dzie wam ten owoc wzbroniony – przez trzy lata b?dzie wam wzbroniony i jedzony nie b?dzie. A w czwartym roku wszelki jego owoc b?dzie ?wi?ty [i jedzony tylko w Jerozolimie], na chwa?? Boga. A w pi?tym roku mo?ecie je?? jego owoc” (19, 23-25). Poniewa?, aby przestrzega? tego prawa i wiedzie? dok?adnie, kiedy trzeba przynie?? owoce do ?wi?tyni, a kiedy mo?na je ju? zjada? samemu, by?oby konieczne zapami?tanie daty zasadzenia ka?dego drzewa osobno, ustalone zosta?y zbiorowe „urodziny” wszystkich drzew na 15 dzie? szwat.

LUTY/MARZEC

* Purim - w roku 2018 zaczyna si? z zachodem s?o?ca w ?rod?, 28 lutego, a ko?czy o zmroku w czwartek, 1 marca.
   Purim.jpg

Purim to ?wi?to, ktĂłrego podstawowym motywem jest ukrywanie, zatajanie. Na wielu poziomach. Rozpoczynaj?c od imienia bohaterki wydarze? – Estery. Jej prawdziwe imi? to Hadasa. Ester jest imieniem ukrywaj?cym jej pochodzenie: rdze? samech taw resz w jej imieniu oznacza w hebrajskim „ukryta/ukryty”. W Dewarim (31, 18) BĂłg mĂłwi: „Ukryj? ca?kiem (hastir astir) Moj? twarz”. Rabini interpretuj?cy Ksi?g? Estery odczytywali ukryty sens imienia Estery jako sugesti?, ?e BĂłg dzia?a? tu z ukrycia. PrĂłcz tego Ester jest naprawd? ukryta: tylko Mordechaj wie, kim ona jest. Nie wie tego, oczywi?cie, ani Haman, ani krĂłl Achaszwerosz. W Megilat Ester (2, 20) czytamy: Ejn Ester magedet moledeta („Estera nie ujawni?a swojego pochodzenia”). I – tak jak jej narodowo?? i religia – nic z tego, co si? ostatecznie wydarzy, nie jest ujawnione do ostatniego momentu.

Wyja?nia to rol?, jak? w Purim spe?niaj? maski: symbolizuj? one w?a?nie cud ocalenia ?ydĂłw, ktĂłry ukrywa si? za kostiumem, przebraniem, wprowadzeniem w b??d, zatajeniem prawdziwego sensu wydarze? – ukryciem dzia?a? Boga za mask? przypadku. Stanowi to tak?e wyja?nienie zagadkowego polecenia Talmudu (Megila 7b), ktĂłre nakazuje upicie si? tak, a? „nie b?dzie si? zna?o” (ad delo jada) rĂł?nicy mi?dzy arur Haman („przekl?ty Haman”) i baruch Mordechaj („b?ogos?awiony Mordechaj”). Ten nakaz te? podlega regule ukrycia i zatajenia. Nasz intelekt ma by? wy??czony: rzeczywisto?? ma ukry? si? przed nasz? percepcj?, bo tylko wtedy ujawni si? wy?sza prawda: za tym, co postrzegamy jako przypadek, kryje si? dzia?anie Boga.

MARZEC/KWIECIE?

* Pesach - w roku 2018 zaczyna si? z zachodem s?o?ca w pi?tekek, 30 marca, a ko?czy o zmroku w sobot?, 7 kwietnia. Pierwsza noc sederowa - 30 marca.
aaa_1_1.jpg

W sensie historycznym Pesach upami?tnia uwolnienie ?ydĂłw z niewoli egipskiej. Egipt – najpot??niejsze pa?stwo tamtego okresu staro?ytno?ci (oko?o 3250 lat temu) - musia? pogodzi? si? z faktem, ?e – dzi?ki interwencji Boga – upokarzani, wykorzystywani, pozbawieni praw n?dzarze uzyskali wolno??. W sensie duchowym Pesach jest ?wi?tem wolno?ci, bo po czterdziestu dziewi?ciu dniach w?drĂłwki przez pustyni? ?ydzi otrzymali Tor?, a w niej system moralny i etyczny sk?adaj?cy si? z nakazĂłw i zakazĂłw, ktĂłre uczyni?y ich naprawd? wolnymi. Bowiem wolno?? wcale nie polega na tym, ?e nieograniczane jest nasze prawo do robienia tego, co robi? chcemy. Tak my?l? niewolnicy – niedostrzegaj?cy, ?e rozumiana w ten sposĂłb wolno?? jest tylko zaspokajaniem egoizmu, ?e jest zawsze jednoznaczna z czyj?? krzywd?.

Wolno?? jest to stan, w ktĂłrym nikt nie ogranicza naszego prawa do robienia tego, co s?uszne. Wolno?? jest wtedy, gdy nikt nie zabrania cz?owiekowi post?powania w sposĂłb w?a?ciwy, etyczny. Nie ma wi?c wolno?ci bez etyki. Nie ma wolno?ci, gdy etyka ulega st?amszeniu. Niewolnikowi nie wolno post?powa? w sposĂłb etyczny, chocia?by dlatego, ?e etyczne zachowanie wchodzi natychmiast w konflikt z interesem w?a?ciciela niewolnikĂłw. Mosze – cz?owiek etyczny – zabija zn?caj?cego si? nad niewolnikiem nadzorc?. Faraon wydaje na Moszego wyrok ?mierci. W Egipcie nie ma wolno?ci dla ?ydĂłw. Gdy cz?owiek jest wolny, nikt nie ograniczy go w czynieniu tego, co etyczne. Aby jednak post?powa? etycznie, trzeba najpierw pozna? zasady etyki. Zawiera je w?a?nie Tora Pisana i Tora Ustna – obie przekazane Moszemu przez Boga po Wyj?ciu z Egiptu – wydarzeniu upami?tnianym przez ?wi?to Pesach.

Wyj?cie z Egiptu i, w jego efekcie, przyj?cie „jarzma Tory” („jarzma przykaza?” – kabalat ol micwot), czyni? ?ydĂłw lud?mi wolnymi.

W Pesach sk?adano oddanie z baranka wĂłwczas, gdy istnia?a ?wi?tynia. Od czasĂłw zburzenia ?wi?tyni (70 rok n.e.) ta ofiara zosta?a zaniechana razem z wszystkimi innymi ofiarami ze zwierz?t. Na stole sederowym symbolizuje j? zeroa. Jest to upieczone mi?so z ko?ci? – pieczona szyja kurczaka, indyka, noga kurczaka lub podudzie jagni?ce. Zeroa oznacza „rami?”; nawi?zuje do „wyci?gni?tego ramienia” Boga, ktĂłry ocali? ?ydĂłw podczas przej?cia przez Morze Trzcinowe (Czerwone). Zeroa posiada wy??cznie symboliczne znaczenie na stole sederowym i nie jest zjadana. Ma wyra?a? przes?anie, ?e bez ?wi?tyni nie jest mo?liwe sk?adanie ofiar ze zwierz?t.




Jom ha-Szoa - w roku 2018 zaczyna si? z zachodem s?o?ca w ?rod?, 11 kwietnia, a ko?czy o zmroku w czwartek, 12 kwietnia.
   az1_1.jpg

Dzie? Pami?ci Holocaustu (Jom ha-Szoa we ha-Gewura) oznacza dos?ownie "Dzie? (Pami?ci) Holokaustu i AktĂłw Odwagi" i obchodzony jest 27 dnia miesi?ca nisan.

Nie jest to - rzecz jasna - ?wi?to religijne. Data tego ?wi?ta zosta?a oficjalnie wyznaczona przez Knesset w roku 1951. Istnia?o kilka innych propozycji. Rabinat izraelski uwa?a?, ?e bardziej odpowiedni? dat? jest dziesi?ty dzie? tewet, ktĂłry upami?tnia rozpocz?cie obl??enia Jerozolimy w 586 roku p.n.e. Jednak wielu Ocalonych i innych ?ydĂłw by?o zdania, ?e Holocaust jest wydarzeniem tak wielkiej wagi, i? wymaga osobnego dnia pami?ci.

NiektĂłrzy ?wieccy Izraelczycy twierdzili, ?e jedynym dniem, ktĂłry w?a?ciwie upami?tnia?by Holocaust jest 19 kwietnia - dzie? rozpocz?cia powstania w getcie warszawskim w roku 1943. Jednak dziewi?tnasty kwietnia tego roku by? 15 dniem nisan - czyli pierwszym dniem Pesach. Gdyby Knesset zgodzi? si? na t? propozycj?, oznacza?oby to w konsekwencji, ?e tragiczne i smutne Jom ha-Szoa obchodzone by?oby rĂłwnolegle z radosnym Sederem pesachowym. Ostatecznie wybrana data nie wypada w dzie? ?adnego konkretnego wydarzenia Holocaustu, ale jest na tydzie? przed ?wi?tem Niepodleg?o?ci Izraela. Wi?kszo?? ?ydowskich ?wi?t jest okazj? do wyra?ania wdzi?czno?ci Bogu i okazywania mi?o?ci do Niego. Jom ha-Szoa nie wywo?uje takich emocji. Dlatego w?a?nie jeden z ortodoksyjnych rabinĂłw proponowa? przed laty, aby w ten dzie? ?ydzi zbierali si? w synagogach - i siedzieli w milczeniu. Nie powinien odmawiany by? Kadisz, bo modlitwa ta przywo?uje wielko?? i wspania?o?? Boga. ?ydzi powinni siedzie? bez s?owa i bez s?owa rozchodzi? si? do domĂłw.

MAJ

* Lag baOmer - w roku 2018 zaczyna si? z zachodem s?o?ca w ?rod?, 2 maja, a ko?czy o zmroku w czwartek, 3 maja.
bc_1_1.jpg

Lag baOmer, wed?ug tradycji, upami?tnia koniec tajemniczej zarazy, jaka panowa?a w?rĂłd uczniĂłw rabiego Akiwy (II wiek n.e.). Mo?na mie? jednak w?tpliwo?ci, czy rzeczywi?cie by?a to epidemia. Talmud (Jewamot 62, 2) podaje bowiem, ?e dwadzie?cia cztery tysi?ce uczniĂłw rabiego Akiwy zmar?o, poniewa? „nie okazywali sobie wzajemnie szacunku”.

Inne interpretacje wskazuj? na fakt, ?e rabi Akiwa popar? powstanie przeciw Rzymianom (134-135 rok n.e.), ktĂłremu przewodzi? Szimon Bar Kochba. W?rĂłd powsta?cĂłw znajdowa?o si? wielu uczniĂłw Akiwy. By? mo?e wi?c „zaraza” symbolizowa?a Rzymian, a Lag baOmer by? dniem jakiego? militarnego zwyci?stwa, jakiej? wygranej bitwy? Fakt, ?e zwyczajow? zabaw? dzieci w Lag baOmer jest strzelanie z ?uku, sugerowa?by prawdziwo?? tych hipotez. Dzie? ten jest rĂłwnie? tradycyjnie uwa?any za rocznic? ?mierci (jorcajt) s?ynnego rabiego Szimona bar Jochaja – kabalisty, ktĂłremu przypisuje si? autorstwo Zoharu.

Jest to ?wi?to radosne. Przestaj? na ten dzie? obowi?zywa? zakazy ograniczaj?ce wiele czynno?ci w okresie „liczenia omeru”. Jest to dzie? wypraw za miasto, zabaw w parku, lesie lub na ??kach. W Izraelu tego dnia nie ma normalnych zaj?? szkolnych. Dzieci id? z nauczycielami w teren – zabieraj?c ?uki i pi?ki. Bardzo popularne jest rĂłwnie? rozpalanie ognisk.

W Meronie – miejscu, w ktĂłrym pochowany jest rabi Szimon bar Jochaj i jego syn Elazar bar Szimon, tysi?ce ?ydĂłw spotykaj? si?, aby obchodzi? jorcajt (na zdj?ciu). Od czasĂłw rabina Jicchaka Lurii (XVI wiek), istnieje zwyczaj urz?dzania wtedy postrzy?yn trzyletnich ch?opcĂłw. Towarzysz? temu ?piewy i picie wina. Lag baOmer to rĂłwnie? tradycyjny dzie? ?lubĂłw, ktĂłre z zasady nie odbywaj? si? w okresie „liczenia omeru” (z nielicznymi wyj?tkami).

* Szawuot - w roku 2018 zaczyna si? z zachodem s?o?ca w sobot?, 19 maja, a ko?czy o zmroku w poniedzia?ek, 21 maja (trwa dwa dni w diasporze, jeden - w Izraelu).
   szawuot_1_1.jpg

Szawuot jest ?wi?tem upami?tniaj?cym nadanie ludowi Jisraela Tory (Matan Tora), ktĂłra jest nie tylko ?wi?t? ksi?g? judaizmu, ale tak?e tekstem, jaki wp?yn?? - jak ?aden inny - na histori? ludzko?ci. Dlatego nazywane jest Zman Matan Toratejnu (Czasem Nadania Naszej Tory).

W Torze ?wi?to to okre?lane jest a? na trzy rĂł?ne sposoby: mianem Hag Hakacir – co oznacza ?wi?to ZbiorĂłw (dok?adnie: „koniec ?niw”) (Bereszit 23, 16), Jom Habikurim – Dniem Pierwszych OwocĂłw (Bemidbar 28, 26) i Hag Haszawuot – ?wi?tem Tygodni (Szemot 34, 22).

Jest ono drugim z trzech g?Ăłwnych ?wi?t o rolniczym i historycznym charakterze (pozosta?e dwa to Pesach i Sukot). Jednak w odrĂł?nieniu od tych dwu ?wi?t, data obchodzenia Szawuot nie jest wymieniona w Torze, ale jest powi?zana z terminem obchodzenia Pesach. W drugi dzie? Pesach rozpoczyna si? „liczenie omeru”, ktĂłre trwa czterdzie?ci dziewi?? dni. Pi??dziesi?tego dnia, a wi?c po up?ywie siedmiu tygodni (st?d nazwa „?wi?to Tygodni”) obchodzone jest ?wi?to Szawuot. Te czterdzie?ci dziewi?? dni w?drĂłwki po Wyj?ciu z Egiptu to czas, ktĂłry by? potrzebny, aby ?ydzi mogli przygotowa? si? do przyj?cia Tory i zaakceptowania jej przykaza?. W odrĂł?nieniu od innych ?wi?t, w Szawuot nie obowi?zuj? specjalne micwot wynikaj?ce z Tory, ale tradycyjne sposoby obchodzenia ?wi?t, polegaj?ce na powstrzymywaniu si? od pracy, specjalnych modlitwach i studiowaniu Tory. Jednak wiele z tych szczegĂł?owych zwyczajĂłw (minhagim) funkcjonuje na rĂłwni z zasadami prawa religijnego. Te tradycyjne formy u?wi?cania Szawuot opisuje mnemotechniczne s?owo acharit („ostatni”), ktĂłre sk?ada si? z pierwszych liter nazw poszczegĂłlnych zwyczajĂłw.

Jednym z nich jest jerek - udekorowanie domĂłw i synagogi zielonymi ga??ziami drzew. Wed?ug tradycji gĂłra Synaj zazieleni?a si? i pokry?a kwitn?cymi kwiatami tu? przed wr?czeniem Tory. (W tradycji chrze?cija?skiej istnieje podobny zwyczaj w „Pi??dziesi?tnic?” czyli „Zielone ?wi?tki”).

LIPIEC

* Tisza beAw w roku 2018 zaczyna si? po zachodzie s?o?ca w sobot?, 21 lipca, a ko?czy o zmroku w niedziel?, 22 lipca.
Swiatynia_1_1.jpg

Jest to ?wi?to jednodniowe, przypadaj?ce 9 dnia miesi?ca aw (takie jest znaczenie jego nazwy), upami?tniaj?ce zniszczenie Pierwszej ?wi?tyni przez Babilo?czykĂłw w 586 roku p.n.e. oraz Drugiej ?wi?tyni przez Rzymian w 70 roku n.e. Tak?e tego dnia ?ydzi zostali wyp?dzeni z Anglii w roku 1290 i z Hiszpanii w roku 1492. W okresie Holocaustu Niemcy z premedytacj? wybierali ten dzie? na przeprowadzenie szczegĂłlnie brutalnych akcji w gettach.

Aby upami?tni? zniszczenie ?wi?ty?, rabini ustanowili dzie? Tisza beAw dniem pe?nego postu. Dotyczy on jedzenia, picia, zabroniona jest k?piel, noszenie skĂłrzanego obuwia, u?ywanie kosmetykĂłw, stosunki seksualne. Podobnie jak w Jom Kipur, kobiety w ci??y, karmi?ce matki i powa?nie chorzy s? zwolnieni z postu wĂłwczas, gdy ich zdrowie by?oby nara?one przez jego przestrzeganie. Jednak, w odrĂł?nieniu od Jom Kipur, w dzie? Tisza beAw wolno pracowa? i wolno pali? papierosy. Zwyczajowo do po?udnia unika si? prac, ktĂłre nadmiernie rozpraszaj? skupienie charakterystyczne dla tego dnia. Mimo ?e post ko?czy si? po mniej wi?cej dwudziestu czterech godzinach, wraz z zapadni?ciem nocy, zakazane jest spo?ywanie mi?sa i picie wina a? do po?udnia nast?pnego dnia, poniewa? – wed?ug tradycji – ?wi?tynia p?on??a przez ca?? noc 10 dnia miesi?ca aw.

W wieczĂłr rozpoczynaj?cy Tisza beAw odczytuje si? w synagodze Treny, powsta?e po zniszczeniu Pierwszej ?wi?tyni. Tekst ten przedstawia nie tylko zniszczenie Judei, ale tak?e destrukcj? moraln?: opisuje przypadki kanibalizmu – matki w obl??onej przez Babilo?czykĂłw Jerozolimie chc? prze?y?, ?ywi?c si? zw?okami w?asnych dzieci.

Podczas porannej modlitwy m??czy?ni nie zak?adaj? tefilin. Uwa?ane jest to za zbyt radosn? czynno??, aby sobie na ni? pozwala? w to najsmutniejsze z ?ydowskich ?wi?t.

Jest to rĂłwnie? dzie?, gdy ludzie w synagodze nie siadaj? na krzes?ach, ale, jak ?a?obnicy, na pod?odze lub bardzo niskich sto?kach. I, tak?e jak ?a?obnicy, nie pozdrawiaj? si? nawzajem.

G?Ăłwny powĂłd ?a?oby w Tisza beAw – brak ?wi?tyni – jest wci?? aktualny. Od roku 691 n.e. w miejscu, gdzie sta?a ?wi?tynia, znajduje si? meczet. Dla wielu (cho? nie wszystkich) ?ydĂłw fakt ten wyklucza mo?liwo??, aby ?wi?tynia pojawi?a si? tam kiedykolwiek ponownie.

Istnieje tylko jedno skojarzenie zwi?zane z tym dniem, ktĂłre przynosi nadziej?: wed?ug odwiecznej tradycji w?a?nie w dzie? Tisza beAw narodzi si? Mesjasz.

cd.

http://www.fzp.net.pl/judaizm/kalendarz-swiat-na-rok-2018-5778-5779

WRZESIE?

* Rosz Haszana – w roku 2018 zaczyna si? z zachodem s?o?ca w niedziel?, 9 wrze?nia, a ko?czy o zmroku we wtorek, 11 wrze?nia.
   granat_2_1_1_1.jpg

Rosz Haszana (dos?ownie: „g?owa roku” - NOWY ROK) jest ?ydowskim ?wi?tem, ktĂłre najbardziej ze wszystkich ?ydowskich ?wi?t wykracza w swoim g??bokim sensie tak?e poza sprawy ?ydowskie i poza judaizm. Jest ?wi?tem, ktĂłrego sens jest uniwersalny, bo dotyczy ca?ej ludzko?ci. Takie ?wi?ta, jak np. Pesach (Wyj?cie z Egiptu) czy Szawuot (otrzymanie Tory) przypominaj? o najwa?niejszych wydarzeniach w historii ?ydĂłw i wy??cznie ?ydĂłw. Rosz Haszana nie dotyczy ?adnego takiego wydarzenia, cho? nawi?zuje m.in. do narodzin i po?wi?cenia Jicchaka (dos?. „zwi?zania” – Akedat Jicchak). Jest to ?wi?to upami?tniaj?ce zako?czenie Boskiego aktu stwĂłrczego, a dok?adnie jego szĂłsty dzie?, w ktĂłrym stworzony zosta? cz?owiek. Cz?owiek, ktĂłry przecie? nie by? ?ydem, ale Praojcem wszystkich ludzi.

Pierwsz? wa?n? spraw? jest fakt, ?e nie jest to upami?tnianie stworzenia ?wiata w sensie fizycznym – galaktyk, gwiazd, planet, oceanĂłw, zwierz?t, ale pojawienia si? istoty ludzkiej. Oznacza to, ?e w?a?nie dopiero stworzenie cz?owieka – jedynego dzie?a Boga uczynionego „wed?ug istoty Boga” – dope?ni?o ?wiat czyni?c go uko?czonym i sensownym. Dlatego Rosz Haszana – pierwszy dzie? miesi?ca tiszri, rozpoczynaj?cy kolejny rok w historii ?wiata, jest w rzeczywisto?ci rocznic? przypadaj?c? o pi?? (metaforycznych) dni (epok stwarzania) pĂł?niej, ni? ustanowione zosta?y podstawy ?wiata materialnego.

Drug? wa?n? cech? tego ?wi?ta jest to, ?e ?ydowski Nowy Rok obchodzony jest zupe?nie inaczej ni? Nowy Rok w wi?kszo?ci kultur. Nie jest okazj? do radosnej celebracji, alkoholu i zabawy. Jest Dniem S?du. Przygotowania do tego dnia trwaj? ju? w miesi?cu elul poprzedzaj?cym ?wi?to – i polegaj? na analizowaniu w?asnych uczynkĂłw, szczegĂłlnie tych z?ych – skierowanych przeciwko ludziom i Bogu. Celem etycznym Rosz Haszana i nast?puj?cego po nim (dziesi?tego dnia tiszri) Jom Kipur jest analizowanie w?asnego ?ycia, dostrze?enie win, okazanie skruchy, przeb?aganie Boga i skrzywdzonych bli?nich. Jest szczegĂłln? cech? judaizmu, ?e Nowy Rok staje si? okazj? do rozliczenia swojego ?ycia, ocenienia w?asnej postawy wobec Boga i ludzi.

W czasie pierwszego wieczornego posi?ku w Rosz Haszana zjada si? - mi?dzy innymi - owoc granatu, przed jedzeniem ktĂłrego trzeba powiedzie?: „Niech b?dzie Twoj? wol?, aby nasze zas?ugi by?y tak liczne, jak pestki granatu”.

* Jom Kipur - w roku 2018 zaczyna si? z zachodem s?o?ca we wtorek, 18 wrze?nia, a ko?czy o zmroku w ?rod?, 19 wrze?nia.

Jom_Kipur.jpg

Jom Kipur (pe?na nazwa: Jom Hakipurim, ?wi?to Pojednania, a jeszcze ?ci?lej Dzie? Przeb?aga?) zaczyna si? wraz z 10 dniem miesi?ca tiszri. Poprzedza go Erew Jom Kipur – dzie? przeznaczony na ostateczn? analiz? swojego post?powania w minionym roku. Proces analizy przebiega przez wszystkie dni pomi?dzy pierwszym dniem Rosz Haszana a Jom Kipur (Dziesi?? dni skruchy – Aseret jemej teszuwa), a ten dzie? stanowi jego podsumowanie.

Ostatni posi?ek tego dnia (seuda hamafseket) musi zako?czy? si? przed zachodem s?o?ca. Od tego momentu (mniej wi?cej na godzin? przed zachodem) rozpoczyna si? post Jom Kipur, ktĂłry trwa do pojawienia si? na niebie pierwszych gwiazd nast?pnej nocy.

Wszystkie czynno?ci, ktĂłre s? zabronione w Szabat, s? zakazane rĂłwnie? w Jom Kipur. Dodatkowo ca?kowity post wymaga zrezygnowania z jedzenia jakichkolwiek pokarmĂłw i z picia. Nie wolno p?uka? ust i my? z?bĂłw. Nie mo?na si? my? (wyj?tek stanowi? palce). Nie wolno smarowa? cia?a ?adnymi substancjami. Nie wolno rĂłwnie? nosi? obuwia, ktĂłrego nawet fragment jest wykonany ze skĂłry. Zakazane jest wreszcie wspĂł??ycie ma??e?skie w jakiejkolwiek formie.

Ze wzgl?du na tak wymagaj?ce zasady postu, istnieje mylne prze?wiadczenie, ?e Jom Kipur jest ?wi?tem zdominowanym przez smutek. Jest to tylko cz??ciowo prawda, bo w Miszna Taanit (4, 8) czytamy: „Nie ma dni bardziej szcz??liwych dla ?ydĂłw ni? 15 dzie? miesi?ca aw (gdy ustanawiane s? ma??e?stwa) i Jom Kipur”. Jest to dzie? szcz??liwy, poniewa? dokonuje si? wybaczenie grzechĂłw, za ktĂłre teszuwa (skrucha, a dos?ownie: „powrĂłt”) zosta?a dokonana w dniach, ktĂłre up?yn??y od Rosz Haszana, oraz ostateczne rozliczenie win pomi?dzy lud?mi oraz mi?dzy lud?mi a Bogiem. Po??czone jest to z duchowym oczyszczeniem, jakie daje dzie? po?wi?cony w ca?o?ci modlitwom powi?zanym z postem, co sprawia, ?e uczucia, jakie wywo?uje kulminacja Jom Kipur, s? zupe?nie nieporĂłwnywalne i przekraczaj? swoj? wyj?tkowo?ci?, g??bi? i intensywno?ci? to, co rozumiemy potocznie przez „szcz??liwy dzie?”. Kluczem do zrozumienia Jom Kipur jest s?owo „?wi?to??”. To jest kategoria, ktĂłra najlepiej oddaje sens tego dnia. „?wi?to?? Jom Kipur jest tak wielka, i? je?li tylko cz?owiek ?a?uje swoich z?ych uczynkĂłw, wĂłwczas mo?e odpokutowa? w dzie? ten za wszystkie swoje grzechy” – czytamy w Bramach halachy rabina Zewa Greenwalda.

* Sukot - w roku 2018 zaczyna si? z zachodem s?o?ca w niedziel?, 23 wrze?nia, a ko?czy o zmroku w niedziel?, 30 wrze?nia.
   Leopold_Pilichowski_Sukkot.jpg

Sukot (?wi?to Sza?asĂłw [NamiotĂłw]) zaczyna si? pi?? dni po Jom Kipur. O ile Jom Kipur jest ?wi?tem, podczas ktĂłrego nast?puje zako?czenie okresu duchowego zg??bienia swojego post?powania i dokonywania teszuwy (skruchy), o tyle Sukot jest ?wi?tem powrotu ze ?wiata wewn?trznego do ?wiata fizycznego, a jednocze?nie ?wi?tem radosnym. Jest to bowiem jedyne ?wi?to nazywane zman simchatenu – czyli „czasem naszej rado?ci”.

Jest to jedno z trzech ?wi?t pielgrzymich (szalosz regalim), wi?c w czasach przed zburzeniem ?wi?tyni odbywa?y si? w Jerozolimie wielkie uroczysto?ci. Obchody te nazywane by?y simchat bejt haszoewa („rado?ci? wydobywania wody”), poniewa? ka?dego dnia wyci?gano wod? ze studni Sziloach i polewano ni? o?tarz. Przed ?wi?tyni? trwa?y ta?ce i zbiorowe ?piewy tysi?cy pielgrzymĂłw. W traktacie Suka (51b) czytamy: „kto nie widzia? simchat bejt haszoewa, nie widzia? w swoim ?yciu prawdziwej rado?ci”.

Fizyczno?? tego ?wi?ta rzuca si? w oczy: przez dziesi?? dni pomi?dzy Rosz Haszana a Jom Kipur cz?owiek analizowa? siebie, swoje duchowe wn?trze, a teraz ma zbudowa? sza?as pod go?ym niebem. Wielki kontrast! Ju? nie zastanawianie si? nad swoimi grzechami, ale nad tym, jakie ga??zie b?d? najbardziej u?yteczne na dach (schach) suki i gdzie je zdoby?.

Wida? w tym wyra?nie cel: powrĂłt od skrajnej duchowo?ci do pe?nego – a wi?c realizuj?cego si? w praktycznym dzia?aniu – cz?owiecze?stwa i osi?gni?cie wewn?trznej rĂłwnowagi, bo przecie? budowanie suki (sza?asu) to tylko niezb?dne zabiegi, aby wype?ni? micw?: mieszka? w sza?asie przez siedem dni. A mieszkaj?c widzie? nad sob? ?wiat: gwiazdy i planety, i ksi??yc (przez dach sza?asu musi da? si? zobaczy? niebo!).

Sukot by?o pierwotnie ?wi?tem rolniczym: po zwiezieniu ostatnich zbiorĂłw z pĂłl (Szemot 23, 16). Budowa sza?asu, w ktĂłrym trzeba mieszka? przez te dni, nie upami?tnia ?adnego pojedynczego, historycznego wydarzenia, ale ca?e czterdzie?ci lat, podczas ktĂłrych w?druj?cy po pustyni mieszkali w prowizorycznych domostwach.

„Mieszka?” – halachicznie oznacza „je?? i spa?, i uczy? si? Tory”. Sza?as ma by? wzniesiony pod go?ym niebem, powinien mie? nie mniej ni? trzy ?ciany (mog? by? wykonane z drewna lub p?Ăłtna), a dach musi by? zrobiony z materia?Ăłw, ktĂłre wyrastaj? z ziemi (ga??zie, sitowie, trzciny, li?cie palmowe) i s? od niej oddzielone (odci?te). Pierwszej nocy trzeba koniecznie zje?? w suce nie mniej ni? kawa?ek chleba (kezajit – wielko?ci du?ej oliwki).

Mieszkanie w suce to jednak nie tylko prze?ycie fizyczne. To tak?e do?wiadczenie duchowe. Przypomina ludziom, ?e naturalny ludzki odruch przywi?zywania si? do miejsca, w ktĂłrym si? mieszka, jest b??dem. Mieszkanie, dom, sprz?ty i urz?dzenia domowe u?atwiaj?ce ?ycie i dostarczaj?ce rozrywki – nie s? warte naszego zaufania. Gdy lud Jisraela w?drowa? przez pustyni?, BĂłg otacza? go Ob?okiem Chwa?y. Mieszkanie przez siedem dni w suce – prowizorycznym sza?asie – ma postawi? wa?ne pytanie: czy niezale?nie od tego, jak zadomowieni, bezpieczni i ustabilizowani jeste?my w naszym codziennym ?yciu, nie powinni?my postrzega? tych wszystkich jego aspektĂłw jako rĂłwnie? czego? prowizorycznego, a tylko opiek? Boga – jako rzecz naprawd? istotn? i trwa???

WRZESIE?/PA?DZIERNIK

* Szemini Aceret - zaczyna si? w roku 2018 z zachodem s?o?ca w niedziel?, 30 wrze?nia, a ko?czy o zmroku we wtorek, 2 pa?dziernika.
* Simchat Tora - zaczyna si? w roku 2018 z zachodem s?o?ca we wtorek, 2 pa?dziernika, a ko?czy o zmroku we ?rod?, 3 pa?dziernika (w diasporze!). W Izraelu - o dzie? wcze?niej.
Tora.jpg

Nast?pnego dnia po Sukot przypada odr?bne, pe?ne ?wi?to Szemini Aceret, podczas ktĂłrego jest - mi?dzy innymi - odmawiana specjalna modlitwa o deszcz (Tefillat Geszem). W Erec Jisrael ten okres rozpoczyna por? deszczow?, a zbiory rolnicze zale?? od deszczu. W Izraelu obchodzi si? tak?e tego dnia Simchat Tora, ktĂłre w diasporze obchodzone jest dzie? pĂł?niej. Wieczorem i rankiem w dniu Simchat Tora wyjmuje si? zwoje Tory z aron hakodesz. Zgromadzeni trzymaj?c zwoje, okr??aj? bim? siedem razy ta?cz?c i ?piewaj?c - to celebracja zako?czenia rocznego cyklu czytania Tory i rozpocz?cia nowego. Odczytywana jest ostatnia parsza z Dewarim: Wezot habracha oraz - jako rozpocz?cie nowego cyklu czytania Tory - pierwsze fragmenty ksi?gi Bereszit. Zwyczajowo ka?dy m??czyzna otrzymuje alij? (wezwanie) do Tory i dlatego parsz? Wezot habracha powtarza si? niekiedy wiele razy, aby ka?dy mĂłg? dost?pi? tego zaszczytu. Simchat Tora („Rado?? Tory”) nale?y do najbardziej szcz??liwych ?wi?t. Dlatego w synagodze panuje niekiedy atmosfera prawie purimowa. Taka jest tradycja, takie s? zwyczaje (minhagim) – ktĂłre czasem przybieraj? formy ekstremalne. Dominuje nastrĂłj ludyczny, prawie karnawa?owy, radosny. Polewanie chazana wod?, przywi?zywanie cicit jego talitu do jakiego? sprz?tu, ktĂłry nie da si? przesun??, zwi?zywanie razem sznurowade? butĂłw rĂł?nych ludzi, przekrzykiwanie chazana, wyg?aszanie modlitw ze ?miesznym akcentem, parodiowanie jego i innych (to wszystko oczywi?cie najcz??ciej w wykonaniu m?odzie?y i dzieci) – bywa zjawiskiem do?? zwyczajnym. Jest to cz?sto nie tylko dozwolone, ale nawet oczekiwane.

GRUDZIE?

* Chanuka zaczyna si? w roku 2018 z zachodem s?o?ca w niedziel?, 2 grudnia, a ko?czy o zmroku w poniedzia?ek, 10 grudnia, trwa 8 dni.
   Chanuka_w_Warszawie3.jpg

Chanuka („?wi?to ?wiate?”) jest uwa?ana powszechnie za ?wi?to upami?tniaj?ce cud, jaki wydarzy? si? w ?wi?tyni Jerozolimskiej podczas powstania ?ydowskiego pod wodz? Hasmoneuszy, skierowanego przeciw Grekom, za czasĂłw panowania Antiocha IV Epifanesa.

Jednak g??bsze znaczenie tego ?wi?ta dotyczy prze?omowego momentu w historii ?wiata zachodniego, w historii ludzko?ci. Jest to bowiem ?wi?to upami?tniaj?ce ocalenie judaizmu, a wi?c pierwszej i wĂłwczas jedynej religii monoteistycznej, opartej na podstawach etycznych.

Przez osiem nocy, pocz?wszy od 25 dnia miesi?ca kislew, zapala si? ?wiece w menorze chanukowej (chanukiji), korzystaj?c z szamasza, przed ktĂłrego zapaleniem nie wyg?asza si? b?ogos?awie?stwa. Zawsze jako pierwsz? zapala si? kolejn? now? ?wiec? (a? do o?miu w Ăłsmy dzie?) i zawsze jest to ?wieca znajduj?ca si? z lewej strony (patrz?c od przodu na menor?) ?wiecy zapalonej poprzedniego dnia. Wynika z tego, ?e pierwsz? zapalan? ?wiec? (pierwszego dnia) jest ta najbardziej wysuni?ta na prawo i ona jest te? ostatni? zapalan? w ostatni dzie? ?wi?t.

?wiece zapala g?owa domu (m??czyzna lub kobieta) i osoba ta wyg?asza te? b?ogos?awie?stwa. Ostatnio upowszechnia si? zwyczaj zapalania specjalnych, miniaturowych menor przez dzieci. Chanuka jest weso?ym, radosnym ?wi?tem. ?wiecznik powinien by? ustawiany tak (np. na parapecie okna), aby by? widziany przez przechodniĂłw. Chodzi o „g?oszenie ?wiatu” chanukowego cudu. Aby cel ten zosta? w?a?ciwie spe?niony, ?wiate? chanukowego ?wiecznika nie wolno wykorzystywa? do innych celĂłw (np. nie wolno przy nim czyta? albo czegokolwiek nim o?wietla? ani odpala? od ?wiec chanukowych innej ?wiecy).

***
Sciana_Zachodnia.jpg

Z wyj?tkiem Rosz ha-Szana i Jom Kipur, wszystkie ?wi?ta s? powi?zane z wydarzeniami w historii Izraela.

Oto zwi?zki (te dotycz?ce wy??cznie czasĂłw staro?ytnych), na tle bardzo uproszczonej historii ?ydĂłw:

Oko?o roku 1750 p.n.e. - Awraham

Oko?o roku 1250 p.n.e. - Mosze (Moj?esz), Wyj?cie z Egiptu, otrzymanie Tory, w?drĂłwka po pustyni - Pesach, Sukot, Szawuot

Oko?o roku 1000 p.n.e. - KrĂłl Szlomo (Salomon) buduje ?wi?tyni?

586 rok p.n.e. - Babilo?czycy burz? ?wi?tyni? - Tisza Be-Aw

522 rok p.n.e. - odbudowa ?wi?tyni

Oko?o roku 460 p.n.e. -?ydzi w Persji zostaj? ocaleni przez zag?ad? - Purim

165 rok p.n.e. - Oczyszczenie ?wi?tyni po jej desakralizacji przez GrekĂłw. Rewolta Machabeuszy - Chanuka

70 rok n.e. - Rzymianie burz? ?wi?tyni? - Tisza Be-Aw

135 rok n.e. - rewolta pod wodz? Bar Kochby - Lag ba-Omer

http://www.fzp.net.pl/judaizm/kalendarz-swiat-na-rok-2018-5778-5779

KLUCZ.....

(https://scontent-cdg2-1.xx.fbcdn.net/v/t1.0-9/30571373_10212317236866076_6211498436391337984_n.jpg?_nc_cat=0&_nc_eui2=v1%3AAeE52SGeAJGBJkODzmyV7890W-L11OvdR91N82TP94lH-SzLTwsdDqk-DspJ2iK0moS9Bcp6wgJqcFSpfkwgEiyKAHLE1ZM_RQngtUy1cHSTCQ&oh=ae78994e444aae7e86c53ec63218da50&oe=5B2FDA5C)

Moje wspomnienia z przed oko?o 10 lat.. to by? pierwszy klucz otrzymany na mojej drodze spotka? z nieznanym.....

Historia jest prawdziwa uczestniczy?y w tym zdarzeniu jeszcze 3 osoby oprĂłcz mnie. By?a zima, luty , mrĂł? kilkana?cie stopni, ?nieg po pas.
By?y?my z wizyt? u naszej kole?anki w Tarnowie, jej kole?anka ( absolutnie nie zwi?zana z Judaizmem i ?ydami, nasza kole?anka rĂłwnie? nie) bardzo chcia?a zrobi? nam niespodziank? i zawie?? nas do pewnego miejsca .. ale nie chcia?a zdradzi? gdzie.

Zawioz?a nas do miejsca kilkana?cie kilometrĂłw za Tarnowem.. ledwo wjecha?a na o?nie?on? mocno gĂłrk?. Powiedzia?a wysi?d?cie i id?cie tam w dĂłl.. zobaczycie same gdzie...

Sz?y?my .. widoczne by?o z daleka co? mi?dzy drzewami...by?o ju? ciemno ,zimowy wieczĂłr... cicho spokojnie , ledwo przedziera?y?my si? przez ?nieg po pas.

Dosz?y?my... brama ?ydowskiego cmentarza Bobowa. Skoro ju? jeste?my wchodzimy do ?rodka .. atmosfera wr?cz bajkowa .. granat nieba , bia?y ?nieg i otulone puszystymi ko?derkami stare macewy.

Pi?knie by?o stan??y?my wszystkie w zadumie... i.... przede mn? pojawi? si? szczuplutki , drobny siwy staruszek o zm?czonej bladej twarzy , ale pi?knych m?drych oczach. W lekkim pochyleniu poda? mi ca?kiem spory klucz.. ze s?owami we? jeste? gotowa.

By?am zaskoczona, zdziwiona .. moment by? tak donios?y ,?e wszystkie mia?y?my ?zy w oczach.. zreszt? zawsze jak o tym mĂłwi? mam ?zy. Nad nami zacz?? przepi?knie ?piewa? ptak , wszystkie go s?ysza?y?my. Sta?y?my tak d?u?sz? chwil? zanim wysz?y?my z tego stanu urokliwej zadumy i donios?o?ci.

A. ?zy p?yn??y same. .. po chwili m??czyzna znikn??. WrĂłci?y?my do samochodu, na pytanie dlaczego tam nas zawioz?a?... kole?anka nie bardzo potrafi?a odpowiedzie?. Po drodze by?a Synagoga w Bobowej postanowi?y?my do niej wst?pi? pomimo dosy? pĂł?nego czasu.

Poszuka?y?my Pana fryzjera, poszed? z nami pokaza? nam j?. Jest pi?kna ... przy wej?ciu s? trzy fotografie ,Rabini z rodziny Halberstam – pradziadek, ojciec i syn. Ten , ktĂłry podarowa? mi klucz jest najstarszym z rodu ...

" Cadyk Halberstam z Bobowej, rozpozna?am go na zdj?ciu.
Opublikowano Lipiec 5, 2014 by Alexis

Bobowa by?a jednym z najwi?kszych o?rodkĂłw chasydyzmu na ziemiach polskich. Pierwszym cadykiem w Bobowej by? Salomon ben Natan Halberstam, 1847-1906. Przyby? on do Bobowej w 1893 roku. By? to wnuk Chaima Halberstama, cadyka z Nowego S?cza (przybra? nazwisko Halberstam od nazwy miasta, z ktĂłrego pochodzi?a jego matka).

Przybywaj?c do Bobowej, Salomon ben Natan za?o?y? bobowsk? lini? s?deckiej dynastii HalberstamĂłw. Pielgrzymowali do niego ?ydzi z ca?ej Europy Wschodniej, gdy? cieszy? si? autorytetem nie tylko w?rĂłd wspĂł?wyznawcĂłw, ale i katolikĂłw. Uwa?any by? wr?cz za pĂł?boga i cudotwĂłrc?. Do dzi? do jego grobu pielgrzymuj? ?ydzi z ca?ego ?wiata. " ...

Do dzisiaj nie wiem dlaczego Cadyk Salomon ben Natan Halberstam wyznaczy? mi spotkanie na cmentarzu i tam podarowa? mi klucz. Co, to tak naprawd? znaczy , jaki ja mam z nim zwi?zek?

Zwyczajnie nie wiem... pomimo,?e w niektĂłrych tematach z dawnych czasĂłw wiem bardzo du?o...tego nie wiem.

Pomimo,?e wiem ,?e mam prawo wej?? tam.. gdzie wchodz? wy??cznie ?ydowscy m??czy?ni. ..nie znaczy wcale ,?e tak post?puje.

PTAK w Judaizmie.... ogĂłlnie rzecz bior?c jest to symbol proroczy... musz? odczyta? ca?e znaczenie tamtego spotkania... chyba ju? pora.

http://www.jhi.pl/psj/ptaki
"
Polski S?ownik Judaistyczny

ptaki

(hebr. ciporim; jid. fojg?en) – symbol wolno?ci i b?ogos?awie?stwa, znany nie tylko w kulturze ?ydowskiej; uosabiaj? te? dusze, ktĂłre po ?mierci przebywaj? w raju, a tak?e nie?miertelno?? i ?ycie przysz?e (por. Olam ha-Ba). W BH s? traktowane w sposĂłb szczegĂłlny i wielokrotnie pojawiaj? si? na jej kartach.

Ăw stosunek do p. podkre?la nakaz, zwany kan cipor (hebr., gniazdo ptaka), wywiedziony ze s?Ăłw: „Je?li napotkasz przed sob? na drodze, na drzewie lub na ziemi gniazdo ptaka z piskl?tami lub jajkami wysiadywanymi przez matk?, nie zabierzesz matki z piskl?tami.

Matk? zostawisz w spokoju, a piskl?ta mo?esz zabra? – aby ci si? dobrze powodzi?o i aby? d?ugo ?y?” (Pwt 22,6-7). W sztuce ?ydowskiej, a ?ci?lej na nagrobkach w czasach staro?ytnych, przedstawienia p. prawdopodobnie pojawi?y si? pod wp?ywem sztuki hellenistycznej, by? mo?e nawet wczesnochrze?cija?skiej, cho? rĂłwnocze?nie stanowi?y nawi?zanie do metaforyki biblijnej.

W tekstach liturgicznych i poezji religijnej (por. pij(j)ut) p. s? cz?sto symbolem Szechiny, a jej skrzyd?a – symbolem mi?o?ci, ktĂłr? StwĂłrca otacza Izrael, zgodnie ze s?owami biblijnej Ksi?gi Izajasza (31,5), „Jak ptaki lataj?ce, tak Pan Zast?pĂłw os?oni Jeruzalem, os?oni i ocali, oszcz?dzi i wyzwoli”, a za tym po?rednictwem – rĂłwnie? mi?osierdzia i wybaczenia grzechĂłw (grzech). Z tego ostatniego powodu, motywy p. pojawiaj? si? w zwi?zku ze ?wi?tami Rosz ha-Szana i Jom Kipur.

NiektĂłrzy ?ydzi, przed Jom Kipur spo?ywali cha?y w kszta?cie przypominaj?cym p., ktĂłre symbolizowa?y wiar? w szybkie dotarcie modlitw do nieba. NiektĂłrzy w Szabat Szira praktykowali zwyczaj karmienia p., co mia?o by? nagrod? za ich ?piew, s?awi?cy Boga i akt stworzenia.

W midraszach i hag(g)adzie pojawiaj? si? p. fantastyczne, m.in.: Ziz Szad(d)aj – krĂłl p., ktĂłry w trudne, jesienno-zimowe miesi?ce sprawuje opiek? nad swymi poddanymi, a sprawiedliwi b?d? jedli jego mi?so na uczcie mesja?skiej (por.: Mesjasz; eschatologia; Szor ha-bor); Milham – ?ydowski odpowiednik feniksa, fantastyczny ptak o ?apach lwa, g?owie krokodyla i dwunastu skrzyd?ach, ktĂłry – za odmow? jedzenia owocĂłw z Drzewa M?dro?ci – zosta? nagrodzony nie?miertelno?ci?.

Zgodnie z licznymi metaforami biblijnymi, w ?ydowskiej sztuce kultowej p. symbolizowa?y dusze ludzkie. Chasydzi wierzyli, ?e dusze pobo?nych (w postaci p.) siadaj? ka?dego ranka na ?ywop?otach raju, ?piewaj?c chwa?? Panu (por. te? Sefer Chasidim).
Wyobra?enie drzewa z p., spotykane w ?ydowskiej sztuce kultowej, to symbol Drzewa ?ycia z duszami. (Zob. te?: prawa dotycz?ce ?ywno?ci; go??bica; Kin(n)im; orze?; paw; pelikan; sowa; Sandalfon; symbolika nagrobkĂłw)"

https://mojapaprotnia.wordpress.com/2014/07/05/cadyk-halberstam-z-bobowej/

https://www.youtube.com/watch?v=ZdQu3mRqdHY

Kirkut w Bobowej (Jewish cemetery in Bobowa)

http://www.almanachmuszyny.pl/spisy/2006/CADYK.pdf

Kiara.

KOMU POTRZEBNA JEST III ?WIATOWA WOJNA?

Ten ch?opiec i jego wieszczenia , to klejona zaplanowana bzdura, ktĂłra si? nie zrealizowa?a, nie dosz?o do wojny, nie pojawi? si? Mesjasz nie zniszczyli Izraela i ?ydĂłw chocia? ci?gle maj? to w planach.
On jest wodzony za nos przez technologie, ktĂłre wklejaj? mu do mĂłzgu hologramy w sposĂłb podobny do incepcji.. to s? TYLKO TECHNOLOGIE.. Wiadomo m?odziutki cz?owiek nie wie nic o nich.. swoje "objawienia ".. traktuje bardzo powa?nie, to normalne.

Zastanawia mnie CO... CO JEST w ?YDACH ?e tak bardzo na ich wymordowaniu skupione s? wszystkie si?y z?a?

Kto patrzy dalekowzrocznie widzi ,?e jest robione dok?adnie WSZYSTKO ,?eby wykreowa? do ?ydĂłw olbrzymia nienawi?? ?wiata, ?eby ludzie si? skrzykn?li i w imieniu kreatorĂłw tych bredni wykonali wyrok ?mierci na ?ydach.
Na szcz??cie to nie wysz?o w zapowiadanym przez ch?opca terminie, bo ponownie zgin??y by miliony niewinnych LUDZI, a plani?ci globalnej w?adzy zacierali by z rado?ci r?ce,?e ich perfidny plan zosta? zrealizowany.

STOP! STOP! STOP! BASTA !

Dosy? ju? siania nienawi?ci do LUDZI , dosy? mordĂłw na zlecenie!

Bez ?ydĂłw ( mĂłwi? o zwyk?ych LUDZIACH, a nie o grupach chc?cych w?adzy i zyskĂłw... wspĂł?pracuj?cych z globalistami i Al.,( KA?DY ODPOWIADA ZA SIEBIE!) NIE MA MOWY O ?ADNYM OCZEKIWANYM WYDARZENIU , KTĂRE JEST EWOLUCJ? LUDZKO?CI W PO??CZENIU Z WYMORDOWANIEM NIEWINNYCH LUDZI!

Pora to w ko?cu zrozumie?, WSZYSCY JESTE?MY DZIE?MI JEDNEGO STWĂRCY, WSZYSCY JESTE?MY KOSMICZNYM ZIARNEM ?YCIA .. WYSIANYM NA MATERIALNYM PLANIE ZIEMI... WSZYSCY RAZEM JESTE?MY SCENARIUSZEM EWOLUCJI, ?YDZI RĂWNIE?!

NIENAWI?? ... jest bardzo nisko wibruj?c? emocj? jedna jej kropla w sercu CZ?OWIEKA totalnie blokuje nasz rozwĂłj duchowy.. a , to oznacza niemo?liwo?? wej?cia do wy?szego wymiaru!

Wszyscy, ktĂłrzy promuj? nienawi??, wszyscy, ktĂłrzy rozpowszechniaj? nie zawsze prawdziwe informacje siej?ce nienawi?? , blokuj? siebie, ale usi?uj? rĂłwnie? manipulowa? ?wiadomo?ci? innych LUDZI... s? odpowiedzialni za sianie z?a.
Wbrew temu co dobrego sami mĂłwi? o sobie mĂłwi? .. tworz? Z?O ... olbrzymie pok?ady strachu , nienawi?? , ktĂłre prowokuj? do akceptacji zag?ady innych LUDZI!

Czy wszyscy tak usilnie podsycaj?cy nienawi?? do ?ydĂłw zrozumiej? w ko?cu ,?e najwi?ksze z?o robi? sobie?

Ka?dy indywidualnie rozlicza si? ze wszystkiego, co pomy?la?, powiedzia? i zrobi?.. TAK BY?O , JEST I B?DZIE.. KA?DY ,KA?DY ?YD rĂłwnie?, a zatem czym wi?cej jest szczucia tych ludzi , tym wi?cej rodzi si? w nich strachu, oraz wzbudzonej nienawi?ci do adwersarza... to jest bledn? ko?o... nakr?cane g?upot? i nie zrozumieniem mechanizmu dzia?ania.

KA?DY CZ?OWIEK NA ZIEMI MA PRAWO DO GODNO?CI ?YCIA... KA?DY MA SWĂJ INDYWIDUALNY RYTM ROZWOJU I ZESTAW DO?WIADCZE?...
KA?DY SAM ZBIERA WSZYSTKO CO ZASIA?... Po co na cudzym polu sia? swoje chwasty .... swoje niedoskona?o?ci?

?ydzi s? takimi samymi LUD?MI jak inni, jako nacja nios? w sobie przeolbrzymi? bardzo star? i pi?kn? wiedz?... S?owianie rĂłwnie? nios? w sobie swoj? wiedz?.. PRAWDZIW? WIELKO?? OSI?GA SI? NA ??CZENIU ... nie na dzieleniu!

Mamy TERAZ szans? na scalenie dwĂłch podzielonych dawno temu aspektĂłw JEDNEJ WIELKIEJ WIEDZY.... gdy to si? stanie WSPĂLNIE OTWORZYMY WROTA TAK BARDZO WYCZEKIWANEGO NOWEGO WYMIARU... ZIEMI OBIECANEJ!

Jednak komu? bardzo, ale to bardzo zale?y ?eby do tego nie dosz?o, robi wi?c WSZYSTKO ?eby nas sk?Ăłci?, podzieli?, doprowadzi? do wojny raz na zawsze odebra? nam T? UNIKALN? SZANS?, zniszczy? nasze polskie ziemie i ziemi? Izraela.. zatrze? wszystkie ?lady i ca?? wiedz? o nas LUDZIACH i roli tych ziem.

Czy damy si? tak po raz kolejny wodzi? za nos?
Ja mĂłwi? po raz kolejny temu STOP! STOP! STOP! BASTA!

Jest ju? zbyt wiele ?miertelnych ofiar po obydwu stronach, naprawd? pora na oprzytomnienie, po??czenie wspĂłlne si? i wyj?cie z tej matni.

Dlaczego najwi?cej nienawi?ci do ?ydĂłw jest w tzw. grupach rozwoju duchowego... skoro tam tyle mĂłwi si? o mi?o?ci, wybaczeniu, akceptacji inno?ci i czynieniu dobra?
Tam gdzie jest pustos?owie.. nie ma rozwoju duchowego.. jest hipokryzja i ob?uda... pora to zrozumie?.

Kiara.

PodrĂł? m?odego ?yda do innego wymiaru – cz??? III Wojna ?wiatowa – Gog i Magog

(https://1.bp.blogspot.com/-6M_aPQdcYYw/Vumr-zf0DsI/AAAAAAAAQOQ/NkmgUBX9VXIjBgL4i9tvTrGhvjLHksYfQ/s320/Nathan08aa.jpg)

W tym odcinku opowie?ci podrĂł?nika do innego wymiaru, dowiemy si? co zosta?o mu wyjawione w temacie przysz?o?ci ludzko?ci, a konkretnie o ataku Goga i Magoga na Izrael, co tak na prawd? mo?na okre?li? mianem trzeciej wojny ?wiatowej, dodatkowo powie nam co? w temacie nadej?cia Mesjasza. Czy jest nim Jezus ? Czy zdarzenia ktĂłre zosta?y mu objawione nale?y t?umaczy? dos?ownie, mo?e s? one, lub ich cz???, symbolami maj?cymi za zadanie ukazanie spraw nadchodz?cej wojny duchĂłw (SynĂłw ?wiat?o?ci z Synami ciemno?ci) ?

(https://2.bp.blogspot.com/--c9460hejZY/Ws4ERSyeAdI/AAAAAAAAUCI/aL0E6o_Q_VoN3Se3Qrt6GmoWdAhesHBKgCLcBGAs/s320/Nathan07.jpg)

Towarzysz?cy ch?opcu rabin Rami Levy zapyta? Natana czy posiada jak?? wiedz? na temat Mesjasza, czy wie kim jest Mesjasz. Ch?opak stwierdzi?, ?e mo?e okre?li? Mesjasza tylko po jego cechach, ale nie wie kim On jest. Kolejne pytanie, czy znajduje si? On tam w Niebie, czy mo?e ju? tu ? Ch?opak stwierdzi?, ?e Mesjasz musi si? znajdowa? tu, poniewa? Jego cia?o jest ?ywe, a tam znajduj? si? ludzie, ktĂłrych ziemskie cia?o si? rozpad?o. Kiedy si? objawi wszyscy b?d? bardzo zaskoczeni, jego przyj?cie b?dzie niespodziewane i zadziwiaj?ce.

(https://1.bp.blogspot.com/-j0GRgxRifZw/Ws4EWZWWkzI/AAAAAAAAUCM/xYyr3B42Oo8EJbAnNxrA1b1M79xlNffVQCLcBGAs/s320/Jezus%2Bprzybywa.jpg)

W kolejnej scenie zadano pytanie o przysz?o??, co ma si? sta? na Ziemi, czy co? w tym temacie jest mu wiadome ? Stwierdzi?, ?e na tyle ile on sam zrozumia? co mu przekazano, to globalne zjawiska mog? nast?pi? w ci?gu najbli?szych miesi?cy. PodrĂł?nik do innego wymiaru twierdzi, ?e wiedza ta pochodzi z Nieba i nie jest ona jego wymys?em. Wydarzenia apokaliptyczne (niszczycielskie) mog? si? pojawi? ju? wkrĂłtce, jednak nie jest to wcale przes?dzone, zale?y czy ludzko?? wyrazi skruch? i ?al za grzechy, jest to przez Natana wielokrotnie powtarzane. (Znaj?c pych? zachodnich elit jest to jednak ma?o prawdopodobne – dopisek redakcji).

Ch?opiec twierdzi, ?e wybuchnie wielka ogĂłlno?wiatowa wojna, a Izrael ma by? jej g?Ăłwnym celem. Wszystkie pa?stwa maj? by? w ni? zaanga?owane, zacz?? j? ma osoba znana z Biblii jako Gog. Ch?opiec twierdzi, ?e t? osob? jest prezydent Obama (Przypomnijmy, ?e wybory w USA dopiero 8 listopada 2016 ! – dopisek redakcji), to w?a?nie on ma zacz?? globalny konflikt. Zdaniem Natana Obama ma niecne zamiary przeciwko pa?stwu Izrael. Wojna nie potrwa d?ugo, jej najgor?tszy moment ma trwa? oko?o dwĂłch tygodni. Ludzie b?d? mogli si? uratowa? jedynie przez wychwalanie Boga, dzi?ki znajomo?ci Biblii oraz dobrym uczynkom, co w opinii prowadz?cego maj? potwierdza? ?wi?te teksty rabinackie.

Rabbi zada? pytanie jaki to ma by? rodzaj wojny, czy militarna, czy duchowa ? W ocenie podrĂł?nika na pocz?tku ma to by? tylko wojna militarna, prowadzona w nieskoordynowany sposĂłb, jednak po jakim? czasie ma si? odby? zjednoczenie przeciwko pa?stwu Izrael. W konflikcie ma zgin?? wiele milionĂłw ludzi, cz??? mo?e by? uratowana ze wzgl?du na dobre uczynki oraz wiedz? z zakresu Biblii, stosowania si? do jej nakazĂłw. Natan widzia? przysz?e wojenne zdarzenia w postaci ruchomych obrazĂłw, zosta?o mu to pokazane w bardzo skondensowanej postaci, bardzo szybko, w u?amku sekundy. W jego opinii ISIS ma si? przerodzi? w totalnych porywaczy ludzi (prawdopodobnie zintensyfikuj? porwania by sprzedawa? ludzkie organy na cz??ci – dopisek redakcji).

W pewnym momencie GĂłra Oliwna (hebr. הר הזיתים – Har ha-Zeitim. Od czasĂłw chrze?cija?skich wzniesienie by?o uwa?ane za miejsce ?wi?te.) ma si? "rozpo?owi?" na dwie cz??ci i w tym momencie objawi si? wszystkim Mesjasz, ktĂłry stanie u jej podnĂł?a, albo w bliskiej odleg?o?ci, b?dzie kontrolowa?, kto mo?e wej?? w "stref? ratunku", ci ktĂłrzy zostan? zaakceptowani b?d? zbawieni – uratowani (Pochwyceni ? – dopisek redakcji). Ma si? tam pojawi? jaki? rodzaj bramy-portalu. "Rozpo?owienie si? GĂłry Oliwnej" nie ma by? spowodowane trz?sieniem ziemi, ani bomb? atomow?, to ma si? sta? za przyczyn? dwĂłch zmartwychwsta?ych ludzi-ich dusz. (Mo?liwe, ?e chodzi o jakie? rozdzielenie duchowe "przestrzeni", otwarcie drogi do Nieba… - dopisek redakcji) Mesjasz w opinii Natana to osoba, ktĂłr? zna obecnie bardzo wielka liczba Ziemian ! Mesjasz ma „zabi?” Obam? i pochowa? go na izraelskiej ziemi. „W owym dniu wyznacz? dla Goga znane miejsce na grĂłb w Izraelu…” Ks. Ezechiela 39:11

Mesjasz ma rĂłwnie? zdolno?? rozpoznawania ?wi?to?ci zbli?aj?cych si? do niego osĂłb dzi?ki (duchowemu) powonieniu, to mi?dzy innymi, dzi?ki tej cesze ma decydowa?, kto dozna zbawienia i zostanie pochwycony: „I b?dzie czu?ym w boja?ni Pa?skiej, nie b?dzie wed?ug widzenia oczĂłw swoich s?dzi?, ani wed?ug s?yszenia uszĂłw swoich kara?.” Ks. Izajasza 11:3 - Biblia Gda?ska. Prowadz?cy podejrzewa, ?e w tym wersecie mo?e chodzi? dos?ownie o zmys?: „I b?dzie czu? (powonieniem) boja?? Pa?sk?…” i dzi?ki temu os?dzi wybranych.

Natan gdy przebywa? w innym wymiarze posiad? wiedz? (s?ownictwo) rabinack?-biblijn?, ktĂłra nie by?a tu w ca?o?ci t?umaczona, jednak nie by? on uczniem ?adnej Jesziwy, co podkre?la prowadz?cy. W tym momencie Rami Levy zacytowa? kolejny biblijny werset: "Potem wyruszy Pan i b?dzie walczy? z tymi narodami, jak zwyk? walczy? w dniu bitwy. Jego nogi stan? w owym dniu na GĂłrze Oliwnej, ktĂłra le?y naprzeciwko Jeruzalemu od wschodu, tak ?e GĂłra Oliwna rozpadnie si? w ?rodku na wschĂłd i na zachĂłd, tworz?c wielk? dolin?. Po?owa gĂłry cofnie si? na pĂł?noc, a druga po?owa na po?udnie." - Ks. Zachariasza 14:3 - Biblia Warszawska

Kiedy nast?pi koniec "?wiata tego pokolenia" ?

Natan twierdzi, ?e wojna Goga i Magoga (III wojna ?wiatowa – dopisek redakcji) rozpocz??a si? 11 wrze?nia 2015 roku (Naszym zdaniem decyduj?cy moment nast?pi? w sobot?, 10 kwietnia 2010 roku o godz. 8:41 - dopisek redakcji). BĂłg YHWH nie zacz?? jej w jaki? spektakularny sposĂłb, rozkr?ca si? powoli, a przerodzi si? w wojn? gor?c? - totaln? dopiero w odpowiednim momencie, ten moment ma by? jakim? „naruszeniem bezpiecze?stwa”, od tego zdarzenia wszyscy oszalej?, zacznie si? wojna wszystkich ze wszystkimi. Na pocz?tku pa?stwo ?ydowskie b?dzie sta?o na uboczu, ale po jakim? czasie ogĂł? si? zjednoczy i ruszy na Izrael.

Ch?opiec stwierdzi? "dziwn? rzecz, ?e "Mesjasz nie wie, ?e jest Mesjaszem" - „Lecz o dniu owym lub godzinie nikt nie wie, ani anio?owie w niebie, ani Syn, tylko Ojciec.” - Mk 13,32 - "...ani Syn..." (Co by potwierdza?o, w pewnym sensie, ?e jest to antychryst, jednak istnieje mo?liwo??, ?e Natan myli Mesjasza Jezusa z antychrystem, lub czego? nie wie, co jest z kolei zgodne z cytatem Mk 13,32 – dopisek redakcji). W kierunku Izraela ma by? wystrzelona rakieta z niewielkimi g?owicami nuklearnymi, ktĂłra zostanie w odpowiednim momencie „zamro?ona” – zatrzymana przez pewien okres czasu w powietrzu, jednak gdy zapadnie decyzja Boga, g?owice spadn? na dwa wyznaczone izraelskie miasta, Tel Aviv i Hajf?. Po tym wydarzeniu wojska sprzymierzonych najad? Izrael, najwa?niejszym miejscem w tym wszystkim b?dzie Jeruzalem, gdzie wybrani i religijni ludzie dost?pi? zbawienia, cho? nie jest to konieczne w skali globu, gdzie jak sam ch?opiec twierdzi, najwa?niejsze s? dobre uczynki, ktĂłre maj? zbawienny wp?yw na dusze wiernych, na ich 'duchowe ubranie' (patrz cz??? pierwsza). Mesjasz ma objawi? si? w pow?Ăłczystej szacie, zaplamionej krwi? pomordowanych ?ydĂłw (a tak?e wszystkich chrze?cijan - dopisek redakcji). Zej?cie Boga na Ziemi? Izraela b?dzie skutkowa?o totalnym zniszczeniem domostw i wszelkich budowli, przede wszystkim niewiernych, zjawisko to ma obj?? ca?? kul? Ziemsk?.

"Ale w dniu, w ktĂłrym przyb?dzie Gog do kraju Izraela - wyrocznia Pana Boga - gniew mĂłj we Mnie zap?onie. I w uniesieniu moim, w ogniu mego gniewu, mĂłwi? to: Zaiste, w owym dniu przyjdzie wielkie trz?sienie ziemi na kraj Izraela. Przede Mn? b?d? dr?a?y ryby morskie i ptaki w powietrzu, zwierz?ta polne i wszystko, co pe?za po ziemi, i wszyscy ludzie, ktĂłrzy s? na ziemi. GĂłry si? rozp?kn?, ska?y si? zapadn? i wszystkie mury run? na ziemi?." Ks. Ezechiela 38:18

Natan twierdzi, ?e to zdarzenie b?dzie skutkowa?o olbrzymi? ilo?ci? ofiar, ?ydĂłw i nie ?ydĂłw. Wi?ksza cz??? narodu ?ydowskiego zginie (Patrz film Chucka Misslera o pochwyceniu, jest tam mowa o przepowiedni mĂłwi?cej, i? w przyszo?ci 2/3 Izraela zginie). To, kto si? b?dzie zalicza? do poleg?ych zale?e? b?dzie od jego w?asnej znajomo?ci Bo?ych przykaza? i ich wype?niania. Te zdarzenia b?d? pocz?tkiem odkupienia-zbawienia. Ogromna ilo?? cia? b?dzie zalega?a na powierzchni planety, w tym Izraela. Koniec cz??ci III - T?umaczenie zako?czone w 56 minucie.

PodrĂł? m?odego ?yda do innego wymiaru – cz??? I
http://argonauta.pl/podroz-mlodego-zyda-do-innego-wymiaru-czesc-i/

Linki:
Sensacyjne eksperymenty niemieckich medykĂłw – ?ycie po ?mierci istnieje !
Kiedy Gog i Magog zaatakuj? Izrael ? Biblijna przepowiednia proroka Ezechiela
Kiedy nowi hitlerowcy NWO rozp?taj? wojn? i zaatakuj? Izrael ?
Kiedy nast?pi koniec "?wiata tego pokolenia" ?
Czy ‚zdarzenia’ opisane w zwoju 1QM rozpoczn? si? w roku 2016/2017 ?
Biblijne kody
Boskie Tchnienie
Kosmiczny i megalityczny Ko?ciĂł? Katolicki – cz??? I
Kosmiczny i megalityczny Ko?ciĂł? Katolicki – cz??? II

W tym temacie proponuj? te? zapozna? si? z tekstami Szokuj?ce wyznania izraelskiego rabina sanhedrynu ! oraz Jak prowadzi? akcj? w cz??ciowo zatwardzia?ym Izraelu ? a tak?e Izrael oczekuje antychrysta, czy mo?e przygotowuje si? na powtĂłrne nadej?cie Jezusa ?)

Inwazja Magoga - Chuck Missler czesc 01 (j?zyk polski, napisy)
https://www.youtube.com/watch?v=zY-nLppG3HE

Rabbi Rami Levy and 15 year old Natan full translation 148min Clinical Death
https://www.youtube.com/watch?v=Fl1MA9IbhqM

https://popotopie.blogspot.fr/2016/03/podroz-modego-zyda-do-innego-wymiaru.html

RĂłd Abrahama......

Habiru

Habiru (tak?e Habiri, Khabiri, Hapiru, `Apiru, `Eperu) – staro?ytna grupa ludzi zamieszkuj?cych rejon Syropalestyny, ktĂłrzy nie posiadali w?asnego pa?stwa. Byli przybyszami (zza Eufratu) i prowadzili g?Ăłwnie koczowniczy tryb ?ycia, przez co mo?na ich porĂłwna? do w?drownych CyganĂłw. Do grupy tej nale?eli g?Ăłwnie Huryci i Semici, za? w staro?ytnych inskrypcjach wyst?puj? jako w?Ăłcz?dzy i rabusie, zaci??ni wojownicy, s?udzy i niewolnicy oraz kupcy i handlarze. Z racji zbli?onego brzmienia oraz wspĂłlnego ?rĂłd?os?owu nazwy, podobnego stylu ?ycia, a tak?e relacjach o podboju Kanaanu w listach amarne?skich wielu uczonych uwa?a, ?e do grupy tej zaliczano tak?e HebrajczykĂłw.

Spis tre?ci

1 Etymologia nazwy
1.1 J?zyk akadyjski
1.2 J?zyk arabski i staroegipski
1.3 J?zyk hebrajski oraz odwo?ania w Pi?mie ?wi?tym
2 ?rĂłd?a staro?ytne / dowody archeologiczne
2.1 Tabliczka z pa?acu w Mari
2.2 Pryzma z Tikunani
2.3 Inskrypcja Idrimi z Mitanni
2.4 Apiru w Egipcie
2.5 Korespondencja amarne?ska
3 Habiru a Hebrajczycy
4 Przypisy

Etymologia nazwy

G. Kline w swojej pracy doktorskiej The Habiru: Kin or Foe of Israel po?wi?ci? wiele miejsca dog??bnej analizie pochodzenia s?owa Habiru[1]. Zaprezentowa? on rĂł?ne opcje genezy s?owa postulowane przez uczonych:

nomad, koczownik – od semickiego czasownika `br (=mija?, przechodzi? [z miejsca na miejsce]); mo?liwe pokrewie?stwo z terminem Arab
obcokrajowiec – od semickiego czasownika `br (=przej??, przekroczy? [granic?]);
ten z drugiej strony (rzeki) – od semickiego przyimka `br;
zakurzony podrĂł?nik – od semickiego rzeczownika `apar (=kurz, proch);
zaopatrywany w ?ywno?? – od akadyjskiego eperu (=dostarcza?, zaopatrywa?) lub od egipskiego `pr (=wyposa?a?);
kupiec, handlarz – od sumeryjskiego IBIRA o tym samym znaczeniu;

J?zyk akadyjski

Jako ?e w j?zyku akadyjskim odpowiednikiem ha-BI-ru by? ideogram SA-GAZ, czytany w niektĂłrych miejscach jako habbatum proponowano nast?puj?ce rozwi?zania:

dusiciel, morderca, procarz – od ideogramĂłw SA (=sznur, ?ci?gno) oraz GAZ (=uderzy?, zabi?);
rabu? – od formy qattal rdzenia habatu (=pl?drowa?);
pracuj?cy za ?ywno?? – od formy nomen professionis rdzenia habatu (=po?yczy?, otrzyma?, uzyska?);
naje?d?ca lub w?drowca, emigrant, przybysz – od habatu (=przemie?ci? si?, przej?? za, zrobi? ?upie?czy wypad na terytorium wroga);

J?zyk arabski i staroegipski

Zauwa?ono tak?e podobie?stwo do arabskiego habata oznaczaj?cego w?drowa?. Znaczenie w?drowa?, przekroczy?, mija?, przemieszcza? si? jest wspĂłlne tak?e dla semickiego `br i akadyjskiego habatu. W j?zyku staroegipskim odpowiednikiem terminu habiru by? apiru (`pr.w).
J?zyk hebrajski oraz odwo?ania w Pi?mie ?wi?tym

Nale?y zwrĂłci? tak?e uwag? na genez? s?owa Hebrajczyk. W j?zyku hebrajskim brzmi ono ibri (עברי) i oznacza ten zza lub b?d?cy spoza, czyli przychodzie?, przybysz, obcokrajowiec. Potwierdzenie takiego t?umaczenia mo?na znale?? w nazwach geograficznych wywodz?cych si? z tego samego rdzenia, np. Abarim (עברים = rejony poza, pasmo gĂłrskie w Moabie po wschodniej stronie Jordanu naprzeciwko Jerycha) lub Ebrona (עברינה = przej?cie, jeden z etapĂłw w?drĂłwki IzraelitĂłw przez pustyni? niedaleko Esjon Geber, obecnego Ejlat). Tak?e s?owo gniew (ebra, עברה) zawiera w sobie znaczenie przelania si?, przep?ywu z nadmiaru. Zapisywany identycznie wyraz abara t?umaczono jako rĂłwnina [pustyni] lub prom (2 Ksi?ga Samuela 15:28, 17:16, 19:18). Wszystkie one pochodz? od wspomnianego wcze?niej s?owa abar czy te? eber (עבר) o znaczeniach min??, przekroczy?, przej??, za, poza, [druga] strona, st?d te? imi? Eber (Ksi?ga Rodzaju 10:21-11:17) oznacza obszar poza.

Mo?na si? jedynie domy?la?, ?e narody zamieszkuj?ce Kanaan u?ywa?y terminu ibri (=pochodz?cy spoza, emigrant, przybysz) w odniesieniu do rĂł?nych grup nap?ywaj?cych do Palestyny z obszarĂłw Mezopotamii. Wida? to na przyk?adzie Abrahama, ktĂłry zosta? nazwany hebrajczykiem dopiero jako w?drowny przybysz w Kanaanie (Ksi?ga Rodzaju 14:13). Podobnie te?, termin ten zosta? u?yty kilkakrotnie przez Egipcjan w odniesieniu do JĂłzefa jako niewolnika z okolic Palestyny na d?ugo przed powstaniem narodu hebrajskiego (Ksi?ga Rodzaju 39:14.17, 41:12). Sam JĂłzef nazywa Kanaan ziemi? HebrajczykĂłw, chocia? jego rodzina liczy?a wĂłwczas mniej ni? 70 osĂłb (Ksi?ga Rodzaju 40:15). Z kolei werset z Ksi?gi Rodzaju 43:32 mo?e oznacza?, i? Egipcjanie zwyczajowo nie jadali przy wspĂłlnym stole z Hebrajczykami. Wszystkie przypadki u?ycia nazwy Hebrajczyk w ksi?dze Rodzaju sugeruj?, i? termin ten by? pierwotnie u?ywany nie tylko w odniesieniu do IzraelitĂłw, lecz oznacza? wszelkich bezpa?stwowcĂłw przyby?ych zza Eufratu, ktĂłrzy w?drowali po Kanaanie.

W powy?szym kontek?cie bardzo ciekawe u?ycie imienia Eber (עבר) znajduje si? w Ksi?dze Liczb 24:24,

Przyb?d? bowiem okr?ty Kittim, pogn?bi? Aszszur, pogn?bi? te? Eber, ale i oni przepadn? na zawsze.

Balaam okre?la tu mianem Eber narĂłd lub kraj, ktĂłry – jak si? wydaje – s?siaduje z Asyri? i mo?e oznacza? rejon znajduj?cy si? za rzek?, czyli po drugiej stronie Eufratu. Tak?e w ksi?dze Rodzaju 10:21 czytamy:

RĂłwnie? Semowi, praojcu wszystkich HebrajczykĂłw [dos?. synĂłw Ebera] i starszemu bratu Jafeta, urodzili si? [synowie].

Zwrot wszyscy Hebrajczycy (wszyscy potomkowie Ebera) z pewno?ci? odnosi si? do rĂł?nych szczepĂłw, plemion czy narodĂłw, ktĂłre Biblia nazywa hebrajskimi. Jednym z nich byli w?a?ciwi Hebrajczycy znani pĂł?niej jako Izraelici.
?rĂłd?a staro?ytne / dowody archeologiczne
Sumeryjska inskrypcja SA.GAZ

Najstarsza wzmianka o Hapiru wyst?puje pod postaci? logogramu SA.GAZ w pewnym dokumencie z czasĂłw panowania krĂłla sumeryjskiego Szulgi. Opisano ich wĂłwczas jako rabusiĂłw mieszkaj?cych ze swymi rodzinami w namiotach na pustkowiu, ktĂłrzy chodz? w?asnymi drogami, a utrzymuj? si? z hodowli zwierz?t oraz pracy na roli[2]:

Ci nadzy ludzie, ktĂłrzy podrĂł?uj? w martwej ciszy. Co do ich m??czyzn i ich kobiet, ich m??czy?ni chodz? tam gdzie im si? podoba, ich kobiety nosz? wrzeciono i mis? prz?dzalnicz?[3]. Ich obozowiska s? gdziekolwiek je rozbij?. DekretĂłw Szulgi, mojego krĂłla, oni nie przestrzegaj?[4].

Ta pierwsza znana charakterystyka hapiru odpowiada tak?e wszystkim pĂł?niejszym opisom tej grupy pochodz?cym z II tysi?clecia p.n.e. Wspomina o nich co najmniej 235 tekstĂłw klinowych z tego okresu[5].
Tabliczka z pa?acu w Mari

W ruinach krĂłlewskiego pa?acu Zimrilima w Mari (pocz?tek II tysi?clecia p.n.e.) odkryto list wzmiankuj?cy o wojownikach hapiru:

Nast?pnego dnia nadesz?o nast?puj?ce s?owo wroga: „Yapah-Adad przygotowa? osad? Zallul po tej stronie brzegi rzeki Eufratu i wraz z dwoma tysi?cami ?o?nierzy Hapiru tego kraju przebywa w mie?cie.”[6]

Pryzma z Tikunani

Akadyjski dokument krĂłla Tunip-Te??up w?adaj?cego miastem-pa?stwem Tikunani w Mezopotamii (za rz?dĂłw Hattusilisa I, krĂłla HetytĂłw) wymienia 438 Hapiru, ktĂłrzy byli jego ?o?nierzami lub s?ugami. Wi?kszo?? to imiona huryckie, pozosta?e s? wschodniosemickie oraz jedno kasyckie[7]. Fakt ten sugeruje, i? termin hapiru by? stosowany wĂłwczas nie tyle w odniesieniu do pewnego narodu czy grupy etnicznej, co raczej do ludzi prowadz?cych podobny styl ?ycia (tu prawdopodobnie przybysze i bezpa?stwowcy oferuj?cy swe us?ugi jako zaci??ni wojownicy krĂłlowi Tikunani).
Inskrypcja Idrimi z Mitanni

Ksi??? z Mitanni imieniem Idrimi po ucieczce z Halab do Emar postanowi? uda? si? nast?pnie do Kanaanu, gdzie zamieszka? w miejscu o nazwie Ammija (znanym tak?e z korespondencji amarne?skiej, np. EA 81). Byli tam ju? ludzie z Halab oraz krajĂłw Mukisz, Nihi i Amae (huryci), ktĂłrzy widz?c Idrimi rozpoznali w nim syna swego pana i ustanowili go swoim przywĂłdc?. Idrimi opisa? pĂł?niej ten okres w krĂłlewskiej inskrypcji[8]:

Przebywa?em w?rĂłd ludzi Hapiru przez siedem lat.

Idrimi zdo?a? pĂł?niej zbudowa? statki i z pomoc? swoich wojownikĂłw zdoby? panowanie nad Alalak i okolicznymi terytoriami. Wydarzenia te mia?y miejsce mniej wi?cej za panowania Totmesa III w Egipcie. Hapiru ukazani zostali w inskrypcji jako huryccy przybysze w Kanaanie, ktĂłrzy nie zasymilowali si? z miejscow? ludno?ci?.
Apiru w Egipcie

Staro?ytne teksty egipskie wspominaj? o Apiru co najmniej 14 razy[9]. Za rz?dĂłw Totmesa III w teba?skich grobowcach Pujemre, Drugiego Proroka Amona (TT39) oraz Intefa (TT155) ukazano Apiru pracuj?cych przy produkcji wina[10]. Z okresu panowania tego samego w?adcy pochodzi historia zdobycia Joppy (Jafy) przez Egipcjan, kiedy to genera? Tahutia (Thot=Djehuty) przemyci? w koszach do miasta swoich 200 ?o?nierzy, ktĂłrzy po zmroku otworzyli bramy. W opowie?ci jest tak?e wzmianka o pro?bie egipskiego genera?a do swojego przeciwnika z Joppy, by wprowadzi? do miasta konie zaprz?gane do rydwanĂłw, gdy? przechodz?cy Apir (Apuro) mĂłg?by je ukra??[11].

Amenhotep II na stelach odkrytych w Memfis i Karnaku mĂłwi o swoich wyprawach wojennych do Palestyny w 7. i 9. roku panowania. W?rĂłd niemal 90.000 je?cĂłw uprowadzonych z okolic Kanaanu znalaz?o si? tak?e 3.600 Apiru[12].

Seti I na steli wystawionej w Bet Sze’an mĂłwi, ?e wys?a? swoje oddzia?y przeciwko Apiru z gĂłry Jarmut (hebr. ירמות w Ksi?dze Jozuego 21:29), ktĂłrzy razem z ludem Tejer zacz?li atakowa? AzjatĂłw mieszkaj?cych w Rehem[13]

Dwa listy urz?dnikĂłw Ramzesa II wspominaj? o Apiru, ktĂłrzy transportuj? kamienie na wielki pylon Ramzesa[14].

Ramzes III w jednym ze swoich dekretĂłw wymienia Apiru w?rĂłd s?ug ?wi?tynnych w Heliopolis[15].

Ramzes IV na steli w Wadi Hammamat mĂłwi o wys?aniu do kamienio?omĂłw ekspedycji licz?cej ponad 8.000 ludzi, z czego 800 stanowili Apiru[16].
Korespondencja amarne?ska

Listy odkryte w Tell el-Amarna pochodzi?y od w?adcĂłw Babilonii, Mitanni, HetytĂłw oraz krĂłlĂłw miast-pa?stw Syro-Palestyny i by?y skierowane do Amenhotepa III oraz Amenhotepa IV. Na wielu tabliczkach z archiwum krĂłlewskiej korespondencji pojawiaj? si? wzmianki o Habiru, gdzie zostali oni ukazani jako lud pustosz?cy miasta Kanaanu, nie uznaj?cy w?adzy Egiptu.
Autor listu    Sygnatura    Cytat w t?umaczeniu na j?zyk polski
Rib-Addi    EA 75    Jednak wojna `Apiru przeciwko mnie jest sroga. SynĂłw, cĂłrek ju? nie ma, mebli domowych, gdy? zosta?y one sprzedane w Jarimuta, aby?my utrzymali si? przy ?yciu[17].
EA 79    Wiedz, ?e odk?d Amanappa przyby? do mnie wszyscy `Apiru obrĂłcili si? przeciwko mnie za spraw? Abdi-Ashirta. Niech mĂłj pan s?ucha s?Ăłw swego s?ugi i niech wy?le mi garnizon, aby broni? miasto krĂłla a? do nadej?cia ?ucznikĂłw. A je?eli nie b?dzie ?ucznikĂłw to wszystkie ziemie po??cz? si? z `Apiru. Wys?uchaj, od podboju Bit-Arha zgodnie z ??daniem Abdi-Ashirta d??? oni w ten sam sposĂłb do zjednoczenia [miast] Gubla i Batruna; i tak wszystkie ziemie by?yby zjednoczone z `Apiru. Dwa miasta pozostaj? przy mnie, a oni rĂłwnie? usi?uj? odebra? je z r?ki krĂłla. Niech mĂłj pan wy?le garnizon do swoich dwĂłch miast a? do przybycia ?ucznikĂłw i da mi co? do wy?ywienia ich. Ja nie mam nic.[18]
EA 81    Niech krĂłl, mĂłj pan, wie, ?e wojna z `Abdi-Ashirta jest sroga, i on zabra? wszystkie moje miasta dla siebie. Gubla i Batruna mi pozostaj?, a on usi?uje zabra? te dwa miasta. Powiedzia? m??om z Gubla, "Zabijcie swojego pana i przy??czcie si? do `Apiru tak jak Ammija."[19]
Labayu z Sychem    EA 254    Nie wiedzia?em, ?e mĂłj syn zwi?za? si? z Hapiru, i z pewno?ci? odda?bym go w r?ce Addaya.
Milkilu z Gezer    EA 271    Niech krĂłl, mĂłj pan, chroni swoj? ziemi? od r?ki `Apiru. Je?eli nie, niech krĂłl, mĂłj pan, przy?le rydwany, ?eby nas zabra?, aby nasi s?udzy nas nie zg?adzili[20].
Abdi-Heba    EA 286    Jak krĂłl, mĂłj pan, ?yje b?d? mĂłwi? przedstawicielowi krĂłla, mojego pana: „Czemu kochasz Hapiru a w?adcĂłw (=gubernatorĂłw) nienawidzisz?” [...] Wszyscy w?adcy s? zgubieni; krĂłlowi, mojemu panu, nie pozosta? ani jeden w?adca. Niech krĂłl zwrĂłci uwag? na ?ucznikĂłw i niech krĂłl, mĂłj pan, przy?le oddzia?y ?ucznikĂłw, krĂłl nie ma ju? ziem. Hapiru pl?druj? terytoria krĂłla. Je?eli b?d? ?ucznicy tego roku, wszystkie ziemie krĂłla pozostan?; lecz je?li nie b?dzie ?ucznikĂłw, wszystkie terytoria krĂłla, mojego pana, b?d? zgubione![21]
EA 287    SpĂłjrz, to jest dzie?o Milkili i czyn synĂłw Labayu, ktĂłrzy oddali kraj [ludziom] has-pi-ri
EA 288    Ale jest wrogo?? przeciwko mnie. Sta?em si? jak Habiru. [...] Silne rami? krĂłla mo?e podbi? Nahrima i Kapsi, lecz teraz Habiru bior? ziemie krĂłla. Nie ma ani jednego w?adcy [miasta-pa?stwa] nale??cego do krĂłla, mojego pana. Wszyscy oni s? zgubieni. SpĂłjrz! Turbazu zosta? zabity w bramie miasta Zilu, lecz krĂłl [nic nie zrobi?]. SpĂłjrz! Zimrida z Lakisz zosta? zabity przez s?ugi, ktĂłrzy wspĂł?dzia?ali z Habiru. Yaptih-Adda zosta? zabity w bramie Sillu...[22]
Yapahu z Gezer    EA 298    Niech krĂłl, mĂłj pan, b?dzie ?wiadomy, ?e mĂłj m?odszy brat zbuntowa? si? przeciwko mnie i wkroczy? do Muhhazu, i odda? swoje obie r?ce przywĂłdcy `Apiru.[23]
Obszary aktywno?ci Habiru wed?ug listĂłw amarne?skich

Poza podanymi przyk?adami Habiru pojawiaj? si? jeszcze wiele razy w listach amarne?skich, g?Ăłwnie pod postaci? logogramu SA.GAZ[24]. Uwag? przykuwa pop?och, jaki wzbudzali oni w?rĂłd w?adcĂłw miast-pa?stw Palestyny z powodu swoich licznych sukcesĂłw militarnych. Historycy nie wiedz? dlaczego krĂłl Egiptu nie wys?a? swojej armii, aby w zdecydowany sposĂłb rozprawi? si? z zagro?eniem na poddanych mu terytoriach. Trudno utrzyma? tak?e koncepcj?, i? Habiru by?y wĂłwczas jedynie bandami w?Ăłcz?gĂłw. Z pewno?ci? termin oznacza bezpa?stwowcĂłw, pogardzanych przybyszĂłw spoza Kanaanu prowadz?cych przynajmniej po cz??ci koczowniczy styl ?ycia, lecz zdolno?? zdobywania licznych obwarowanych miast ?wiadczy o zjednoczeniu si?, dobrej organizacji i przywĂłdztwie oraz dosy? licznej armii. Odkrycia archeologiczne potwierdzaj? zniszczenie cz??ci miast-pa?stw Palestyny w okresie amarne?skim (m.in. Arad, Betel, Debir, Jerycho, Hasor, Lakisz).
Habiru a Hebrajczycy

Do chwili obecnej nie uda?o si? jednoznacznie ustali? czy plemiona hebrajskie tak?e okre?lano mianem Habiri. Nie ma tym samym ca?kowitej pewno?ci co do teorii, wed?ug ktĂłrej okre?lenie Hebrajczyk pochodzi od terminu Hapiru. Tym niemniej, taka etymologia nazwy wydaje si? najbardziej prawdopodobna, bior?c pod uwag? zbie?no?? opisĂłw pochodz?cych ze staro?ytnych inskrypcji oraz samej Biblii:

pierwotnie istnia?o wiele szczepĂłw hebrajskich pochodz?cych od Ebera (Ksi?ga Rodzaju 10:21);
Hebrajczycy byli w Kanaanie przybyszami zza Eufratu (Ksi?ga Rodzaju 11:31);
prowadzili w?drowny tryb ?ycia mieszkaj?c w namiotach (Ksi?ga Rodzaju 12:8);
czasami dopuszczali si? rozbojĂłw (Ksi?ga Rodzaju 34);
niektĂłrych uprowadzano jako niewolnikĂłw do Egiptu (Ksi?ga Rodzaju 40:15);
okre?lano ich Hebrajczykami jeszcze zanim stali si? rozpoznawanym narodem (Ksi?ga Rodzaju 39:14.17, 41:12);
ok. 450 lat przed najazdem Szeszaka na Jud? podbili wiele miast-pa?stw Kanaanu (1 Ksi?ga KrĂłlewska 6:1, 14:25).

Ponad po?owa wszystkich wersetĂłw starotestamentowych u?ywaj?cych okre?lenia Hebrajczyk (19/32) pochodzi sprzed momentu Exodusu HebrajczykĂłw z Egiptu (Ksi?ga Rodzaju 14:13 – Ksi?ga Wyj?cia 10:3), za? po czasach Saula istniej? ju? tylko trzy tego typu wzmianki (Ksi?ga Jeremiasza 34:9.14; Ksi?ga Jonasza 1:9). Tak?e staro?ytne inskrypcje po Ramzesie IV nie wspominaj? ju? wi?cej o hapiru.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Habiru

https://translate.google.com/translate?hl=pl&sl=en&u=https://en.wikipedia.org/wiki/Habiru&prev=search

O znaczeniu mitochondrialnego DNA ?ydzi wiedz? od zawsze... wiedz? rĂłwnie? JAK m??czyzna otrzymuje jego wiedz? od kobiety!
Ten przekaz jest w tradycji ?wi?towania ?WI?TA SZABAT.
W dawnych tradycjach ?wi?tynnych ZAWSZE by?a kap?anka i kap?an w parach... zasad? by?y ??cz?ce ich uczucia... wĂłwczas kobieta przekazywa?a wiedz? .. depozyt w swoim mitochondrialnym DNA m??czy?nie.. ale nie by?y to zwyk?e akty seksualne .. ni nawet tantra seksualna!

By?o to mi?owanie na najwy?szym poziomie mi?o?ci bezwarunkowej!

Bardzo rzadko osi?gany poziom... pĂł?niej po wyrzuceniu SZECHINY ze ?wi?tyni zatarto prawd? o tej wiedzy.. pozosta?y jej zdeformowane fragmenty.. poni?one do seksualnych rytua?Ăłw, ktĂłre nic nie wnosi?y.. ogranicza?y kobiety i m??czyzn.. utrat? energii,niszczeniem mocy duchowej i fizycznej.

*****

Najwi?kszym sekretem ?WI?TA SZABAT jest zjednoczenie ma??e?skie w sypialni ... KOBIETA .. UKOCHANA , bo najwy?szy poziom duchowo /uczuciowy ma??onkĂłw musi by? w przestrzeni wzajemnego mi?owania..
By ONA.. KRĂLOWA... UKORONOWA?A JEGO .. SWOJEGO UMI?OWANEGO KRĂLA.. by w akcie seksualnego po??czenia mog?a mu przekaza? ca?a wiedz? zapisana w JEJ mitachondialnym DNA....

TYLKO KOBIETA jest spadkobierczyni? pe?nego mitochondrialnego DNA i TYLKO ONA MO?E JE PRZEKAZA? SWOJEMU UKOCHANEMU...
Czyli nie wystarczy by? TYLKO m??em ... TRZEBA BY? UKOCHANYM I UKOCHAN? .. KTĂRYCH ??CZY NIE TYLKO MI?O?? , A MI?OWANIE!

Bowiem poziom wzajemnej mi?o?ci jest KLUCZEM do otworzenia WRĂT ZIEMI OBIECANEJ... nie ma innej drogi.
Kobieta przez splecenie si? mi?o?ci? bezwarunkowa ze swoim ukochanym .. OTWIERA MU WROTA TEJ ZIEMI... PRZEKRACZAJ? JE RAZEM.

TO JEST NAJWI?KSZY SEKRET SZABASOWEGO ?WI?TA... JEGO NAJWI?KSZY CEL I DAR BOGA DLA MI?UJ?CYCH SI? LUDZI.

Nie b?d? opisywa?a szczegĂł?Ăłw .. to trzeba prze?y?....

Przepi?knie ilustruje ten cudny czas Hymn.. Lekhah dodi- „przyjd?, ukochany”

?ydzi znaj? ten sekret .. ale zapomnieli ?e JEDYNYM warunkiem spe?nienia go JEST MI?O??.... wyrzekli si? jej .. co znaczy sprzeniewierzyli Bogu.. a tym samym ca?kowicie odci?li od spe?nienia SZABASOWEJ OBIETNICY...
Zaw??enie TEJ CUDNEJ OBIETNICY jedynie do uroczystej kolacji i modlitw nie wype?ni obiecanego DARU.

Kiara.

(https://www.chabad.org.pl/old/images/1a1.jpg)

Bogus?aw Nadolski

Niedziela - historia, znaczenie, symbolika

ISBN: 978-83-61533-18-4
wyd.: Wydawnictwo PETRUS 2009

Niedziela a Szabat

W 2010 roku min??o dwana?cie lat od ukazania si? (7 lipca 1998) listu apostolskiego Jana Paw?a II o ?wi?towaniu niedzieli- Dies Domini- Dzie? Pana. By? to g?os o nies?abn?cej wadze w obliczu zmian dokonuj?cych si? we wspĂł?czesnych spo?ecze?stwach, usi?uj?cych sprowadzi? niedziel? do „weekendu”. Przywo?ajmy pewne zasadnicze elementy o znaczeniu tego Wielkiego Dnia w s?u?bie Boga i cz?owieka.

Przede wszystkim si?gamy do Pierwszego Przymierza, w ktĂłrym szabat by? ”pa?acem w czasie, „ziarnem wieczno?ci posianym w sercach naszych”, stanowi? ”?wi?to?? ukryt? w czasie”.

Wyra?enia te pochodz? z refleksji my?liciela ?ydowskiego Abrahama Joshua Heschela, ktĂłry napisa? o szabacie mi?dzy innymi nast?puj?ce s?owa: „Kto pragnie zrozumie? ?wi?to?? szabatu, musi wpierw odsun?? na bok bezbo?no?? ha?a?liwego handlu i wyprz?c si? z codziennego kieratu obowi?zkĂłw.

Musi zostawi? za sob? krzykliwo?? i kakofoni? kolejnych dni, gor?czkow? i zajad?? chciwo?? oraz zdrad? i sprzeniewierzanie si?, sobie. Musi rozsta? si? z prac? fizyczn? i zrozumie?, ?e ?wiat zosta? ju? stworzony i doskonale da sobie rade bez pomocy cz?owieka.

Sze?? dni w tygodniu zmagamy si? ze ?wiatem czyni?c sobie ziemie poddan?, w szabat troszczymy si? o ziarno wieczno?ci posiane w naszych sercach. ?wiatu oddali?my nasze r?ce, lecz dusza nale?y do Kogo? Innego.

Sze?? dni w tygodniu staramy si? zapanowa? na ?wiatem, siĂłdmego dnia staramy si? zapanowa? nad swoim „ja”. W tradycji Izraela przekazywano przekonanie, ?e szabat jest tak dawny jak ?wiat. Mistycy nauczali, ?e wszystkie dni tygodnia podporz?dkowane s? szabatu. Cz?owiek i szabat w my?li Boga stworzeni s? dla siebie”.

Szabat (s?owo znaczy „zatrzyma? si?” odpocz??)” to KrĂłlowa. Cz?owiek w dzia?aniu ma by? podobnym do Boga, ktĂłry „siĂłdmego dnia odpocz??”, a wi?c „zatrzyma? si?”, od?o?y? swoje sprawy, interesy.

Szabat potwierdzany w ksi?gach historycznych od IX w. przed Chr. (2Krl 4, 23; 2 Krl 11, 5-12 i w prorockich poczynaj?c od VIII w.(Am 8, 5; Os 2, 11; Iz 1,12) Teologiczna tre?? szabatu wyra?a?a si? w prze?ywaniu tego dnia z sercem brzemiennym z wdzi?czno?ci za dzie?o stworzenia i pe?nym zachwytu nad jego pi?knem, oraz rado?ci z przymierza z Bogiem, w ktĂłrym Odwieczny, Nienazwany i Niewypowiedziany osobi?cie troszczy si? o cz?owieka.

Przymierze to sprawia, ?e ?ycie cz?owieka jest obustronn? relacj? i pragnieniem by w ?yciu by? przywi?zanym do tego, co najwa?niejsze. Szabat w ?yciu Izraela to kwintesencja wszystkich warto?ci i idei zawieraj?cych si? Torze, a warto?ci te s? nieprzemijaj?ce i mog? by? prze?ywane w ka?dej epoce historii i we wszystkich sytuacjach.

Podstawowy sens zachowania szabatu ( Wj 20, 8-12; Pwt 5, 12-16) to wstrzymywanie si? od pracy, ale tak?e podana cz?owiekowi okazja medytacji nad samym sob?, refleksji nad sensem swego ?ycia, granicach cz?owieka w przestrzeni i czasie, swoj? godno?ci?.

?wi?towa? szabat znaczy nade wszystko szuka? Boga, wielbi? Jego chwa??, pot?g?, mi?o?? i mi?osierdzie.

Szabat jest czasem podkre?lenia przewagi ducha nad materi?.

W najstarszych ?rĂłd?ach starotestamentalnych szabat oznacza siĂłdmy dzie?.(Wj 23, 12; 34, 21), ale mo?e tak?e oznacza? ca?y tydzie? (Kp? 23, 15).

Wspomniana etymologia szabatu wywodzi si? od ?bt = zaprzesta?, nie wiadomo czy jest pierwotna. W j?zyku greckim u?ywa si?, tak?e w liczbie mnogiej sabbaton, w ?aci?skim sabbatum, lub dies sabbati (sabbatorum).

Dotychczas nie jest do ko?ca wyja?niony problem, czy Izrael przej?? kananejsk? praktyk? szabatu (agrarna kultura), czy te? pocz?tek zachowania szabatu wi??e si? z kultem Boga Jahwe.

W j?zyku akkadyjskim istnia? dzie? zwany ?apattu i by? dniem wolnym od pracy, zale?ny by? od faz ksi??yca, czego nie mo?na powiedzie? o szabacie ?ydowskim.

Te i inne problemy zwi?zane z szabatem s? w dalszym ci?gu przedmiotem bada?. Faktem natomiast bezspornym pozostaje zwi?zek szabatu:

- ze czci? Boga Jahwe;

- z histori? zbawienia Izraela jako znak wierno?ci przymierzu wyzwolenia z niewoli egipskiej;

- z zakorzenieniem w porz?dku dnia stworzenia ?wiata- (BĂłg odpocz?? siĂłdmego dnia) — znaczenie spo?eczne wolnego dnia;

- szabat staje si? znakiem eschatologicznej nadziei- symbolem czasĂłw mesja?skich.

Przyjmuje si?, ?e ?wi?towanie szabatu stoi u podstaw powstania synagogi (J. Flawiusz 2, 282) okre?la synagog? mianem sabbataion.

Wyj?tkowo?? szabatu podkre?lano przez Obrz?d Wprowadzenia Szabatu, specjalny styl prze?ywania tego dnia i po?egnanie- odej?cie krĂłlowej, obrz?d zwany Hawdala- rozstanie, roz??czenie.

Obrz?dĂłw dokonywano w synagodze i w domu rodzinnym.

Na powitanie szabatu, w pi?tek wieczorem w synagodze ?piewa si? hymn Lekhah dodi- „przyjd?, ukochany”:

Wyjd?, ukochany, na spotkanie oblubienicy,
razem przywitamy szabat.

„Strze?” i „pami?taj” w jednym przykazaniu
po??czy? i przekaza? nam BĂłg.

PAN jest jeden i Jego Imi? jest jedno,
[a sobota jest po to,] aby je wywy?sza? i chwali?.

Wyjd?cie, pĂłjdziemy spotka? szabat,
on jest ?rĂłd?em b?ogos?awie?stwa.

Na pocz?tku czasĂłw zosta? on ukoronowany —
pojawi? si? ostatni, ale pomy?lany pierwszy.

?wi?tynia KrĂłla, miasto krĂłlestwa!
Powsta? z ruin
Dosy? ju? p?aczu,
Najwy?szy zlituje si? nad tob?!

Otrz??nij si? i powsta? z prochu,
za?Ăł?, narodzie mĂłj, od?wi?tne szaty!

Poprzez syna Jessego z Betlejemu
przybli? si? do mnie i uratuj!

Obud? si?, obud?!
Oto nadchodzi twe ?wiat?o — powsta? i ?wie?!

Powsta?, powsta? i ?piewaj,
bo chwa?a PANA ukazuje si? przez ciebie.

Nie b?dziesz d?u?ej si? wstydzi?,
czemu jeszcze p?aczesz?

Pod twoim dachem ukryje si? mĂłj cierpi?cy narĂłd,
miasto zostanie odbudowane na starym miejscu.

Twoi gn?biciele b?d? gn?bieni,
a twoi niszczyciele pĂłjd? na wygnanie.

BĂłg twĂłj b?dzie radowa? si? tob?,
jak raduje si? oblubieniec oblubienicy.

Twoje granice [Jeruzalem] b?d? poszerzone
i b?dziesz chwali? PANA,
a dzi?ki [Mesjaszowi] z rodu Pereca
doznamy rado?ci i wesela.

Przyjd? w pokoju, korono swego m??a,
przyjd? po?rĂłd rado?ci i wesela
do wspĂłlnoty wiernych, do narodu wybranego,
przyjd?, oblubienico, przyjd?!

Refren hymnu u?o?onego ok.1500 r. przed Chrystusem, przez Szeloma Ha-Levi Alkabe brzmi:

Wyjd?, ukochany, na spotkanie oblubienicy, razem przywitamy szabat”.

Intymno?? szabatu oddaj si? przez s?owo biya, ktĂłre znaczy zjednoczenie ma??e?skie.

Na powitanie szabatu kantor otrzymuje kielich i dzi?kuj?c za wino i ?wi?teczny dzie? wznosi toast na cze?? Oblubienicy- Szabatu.
W domu natomiast matka ozdabia mieszkanie kwiatami i zgodnie z przekonaniem, ?e w szabat nale?y spo?ywa? wy??cznie dobre rzeczy, chocia? nie chodzi?o o samo jedzenie, ale wspĂłlne ucztowanie w zespole rodzinnym, przygotowywa?a ?wi?towanie szabatu.
W tym dniu spo?ywano tylko pszenny chleb, bia?y (s?ynne cha?ki). Ambicj? pani domu by?o by wygl?da?y one pi?knie. Pani domu inauguruje szabat, zapala dwie ?wiece- ?wiat?o szabatowe: Zacho = „pami?taj” i szamor- „zachowuj”. Nawet w najbiedniejszych rodzinach nie brakowa?o tych ?wiec Nazwy wskazuj? na sens szabatu w odniesieniu do cz?owieka.

Matka tak?e wypowiada b?ogos?awie?stwo nad ?wiat?em: „B?ogos?awiony jeste? Ty Haszem, nasz BĂłg, KrĂłl ?wiata, ktĂłry u?wi?ci? nas swoimi przykazaniami i nakaza? nam zapala? ?wiece na Szabat”. Po zapaleniu ?wiec kobieta wykonuje trzy ruchy jakby chcia?a zagarn?? ?wiat?o dla siebie, po czym recytuje b?ogos?awie?stwo.

Mo?e tak?e odmĂłwi? modlitw? przez siebie lub: nast?puj?c?: ”Niech b?dzie wola Twoj? Panie, Bo?e mĂłj i moich praojcĂłw, ?e oka?esz ?ask? mnie,( mojemu m??owi), moim synom, moim cĂłrkom, ( mojemu ojcu , mojej matce) i wszystkim moim bliskim; dasz nam i ca?emu narodowi Izraela dobre i d?ugie ?ycie(...)

Uczy? bym mog?a wychowa? synĂłw i wnukĂłw m?drych, poj?tnych, mi?uj?cych Boga, bogobojnych. Prosz? wys?uchaj mojego b?agania w tej chwili, za zas?ugi Sary, rebeki, Racheli i lei, naszych pramatek, rozpal nasze ?wiece, by nigdy nie zgas?y, roz?wietl nad nami swoje oblicze, a b?dziemy zbawieni”(modlitw? podaj? za A. Prze?dziecka.

Modlitwy kobiet ?ydowskich zwi?zane z ?yciem religijnym. „Midrasz” Nr.12(140), grudzie? 2008,s.34).

M??czy?ni wracaj? do swoich domĂłw, wchodz?c pozdrawiaj? obecnych: „dobrego szabatu”. Wracaj?cym towarzysz?, jak si? wierzy, dwaj anio?owie, jeden dobry, drugi to szatan. Na pozdrowienie anio?Ăłw ?piewa si? krĂłtk? pie??, kantylen?, Shalom alechem malache ha seret.

Dzieci staj? przed rodzicami, pochylaj? g?owy i przyjmuj? b?ogos?awie?stwo, ktĂłrego udzielaj? im rodzice k?ad?c r?ce na ich g?owach. W stosunku do ch?opcĂłw b?ogos?awie?stwo brzmi:

„Niech ci uczyni BĂłg jak Efraimowi i jak Manassesowi (Rdz 48, 20), w odniesieniu do dziewczynek: ”Niech uczyni ci BĂłg, jak uczyni? pramatkom Sarze, Rebece, Racheli i Lei”, niektĂłrzy wed?ug uznania dodaj? jeszcze inne s?owa lub ko?cz? b?ogos?awie?stwo jak czyni to kap?an:
BĂłg niech ci b?ogos?awi i niechaj ci? strze?e. Niech BĂłg rozja?ni twoje oblicze nad tob? i niechaj obdarzy ci? swoj? ?ask?. Niechaj BĂłg obrĂłci swoje oblicze ku tobie i niech ci udzieli pokoju”.

Nast?pnie obecni zasiadaj? do sto?u, do pierwszego posi?ku sabatowego, rozpoczynaj?c od wypicia wina ( a winno ono by? najwy?szej klasy), ktĂłre poprzedza b?ogos?awie?stwo, po czym po umyciu r?k ?amie si? chleb i ojciec rodziny rozdaje ka?demu z siedz?cych woko?o.

Na koniec tego otwarcia szabatu w rodzinie ta?czy si? i ?piewa: Ten dzie? jest dla Izraela ?wiat?em i rado?ci?. Szabatem odpoczynku”.
W sam dzie? szabatu wk?ada si? inne szaty ni? w wieczĂłr pi?tkowy, okiennice pozostaj? zas?oni?te, telefon milczy. Dzie? Szabatu po?wi?cano: studiowaniu Tory, cz?sto w ma?ych grupach, modlitwie, ?piewom i ta?com, odwiedzinom rodziny, przyjaciĂł?, chorych.

Po modlitwie porannej- ?niadanie i ostatni, gdy- niebo rumieni si? zorz? wieczorn?, spo?ywa si? trzeci posi?ek szabaty na jego po?egnanie. W odmawianej modlitwie znajdziemy nast?puj?ce s?owa: „Zechcia?e? nas w dobroci swojej obdarzy? znajomo?ci Twojego Prawa i pouczy?e? nas, jak wype?nia? Twoj? objawion? wole.

I Ty, o Panie nasz Bo?e ustanowi?e? oddzielenie tego, co ?wi?te od tego, co nie ?wi?te, ?wiat?a od ciemno?ci, Izraela od innych narodĂłw, dnia siĂłdmego od dni powszednich. O Ojcze, o krĂłlu! Niechaj dni nasze, ktĂłre wychodz? nam naprzeciw zaczyna si? dla nas w pokoju, niech b?d? wolne od wszelkiego grzechu, nieskalane jak?kolwiek nieprawo?ci?, niech ??czy je ze sob? cze?? Tobie oddawana”.

Rozstanie z szabatem dokonuje si? rĂłwnie? z toastem winem, w?chaniem aromatu pachn?cych ziĂł? (rozkoszowanie si? aromatem szabatu) i zapaleniem szczegĂłlnej ?wiecy splecionej z w?skich pr?tĂłw wosku (przecie? „sznur troisty nie ?atwo si? przerywa” Ekl 4, 12), ktĂłra gasi si? winem, po?egnanie to tak?e ?piew rĂł?nych pie?ni, ktĂłre nawi?zuj? do rozpoczynaj?cego si? po szabacie tygodnia...... "

opr. aw/aw

Copyright © by Wydawnictwo PETRUS

akkadyjski ?apattu.. ?wi?to ksi??yca.

* http://www.biblos.feen.pl/printview.php?t=2187&start=0&sid=c78adbb5cf995bc5ec172c2d787dfdf4

?WI?TA ?YDOWSKIE

w przesz?o?ci i tera?niejszo?ci.

Regina Lilentalowa

rcin.org.pl/Content/14163/WA248_26112_F-22-202_lilientalowa-swieta2-o.pdf

http://rcin.org.pl/Content/14163/WA248_26112_F-22-202_lilientalowa-swieta2-o.pdf

https://www.google.com/search?q=%C5%9AWI%C4%98TA%20%C5%BBYDOWSKIE%20w%20przesz%C5%82o%C5%9Bci%20i%20tera%C5%BAniejszo%C5%9Bci.&ie=utf-8&oe=utf-8&client=firefox-b

CZYSTO?? I NIECZYSTO?? .. CZYLI SKALANIE W TRADYCJI ?YDĂW ORTODOKSYJNYCH...

Pawe? J?drzejewski
Administrator · F?P

Prosz? o wi?cej informacji na temat "nieczysto?ci" kobiety zwi?zanej z jej menstruacj?.

1. Czy kobieta jest "nieczysta" rĂłwnie? po porodzie?
2. Czy z ow? "nieczysto?ci?" wi??e si? zakaz dotykania kobiet przez m??czyzn?
3. Czy te? dotyczy on tylko zam??nych kobiet?
4. Czy kobieta ?ydĂłwka mo?e wyci?gn?? - np na powitanie - r?k? do ?yda.
5. Jak wygl?da sytuacja powitania kobiety nie - ?ydĂłwki z ?ydem, czy ma znaczenie ich stan cywilny?

odpowied? :

Wszystkie poni?sze odpowiedzi dotycz? w praktyce wy??cznie ?ydĂłw ortodoksyjnych i stopie? przestrzegania tych zasad jest rĂł?ny, w zale?no?ci od ?rodowiska i indywidualnych wyborĂłw.

1. Tak. Po urodzeniu ch?opca przez 7 dni. Dziewczynki - 14 dni.
2. Tak, ale nie tylko. Kobieta, ktĂłra jest w stanie nidda (separacji z powodu bycia tame), nie mo?e by? dotykana, ale kobieta nie mo?e by? rĂłwnie? dotykana w sposĂłb przekraczaj?cy czysto konwencjonalne kontakty (np. zwyk?e "biznesowe" podanie d?oni) na zasadzie praw dotycz?cych negia (kontaktĂłw fizycznych z osobami, ktĂłre nie s? najbli?sz? rodzin?).
3. Zasady negia dotycz? kobiet i m??czyzn niezale?nie od ich sytuacji rodzinnej.
4. To zale?y od tego, jak bardzo przestrzegane s? zasady negia.
5. Nie ma znaczenia ich stan cywilny, ale ich zwi?zki rodzinne.

* * *

Trzeba podkre?li? bardzo mocno, ?e t?umaczenie terminĂłw hebrajskich (rzeczownik/przymiotnik) tuma/tame jako "bycie nieczystym/-st?", a tahara/tahor jako "czystym/-st?", oddaje w wi?kszo?ci j?zykĂłw (tak?e w polskim) wyj?tkowo nieprecyzyjnie prawdziwe znaczenie tych s?Ăłw.

Nie ma to absolutnie nic wspĂłlnego z brakiem fizycznej czysto?ci, albo z jak?? skaz? etyczn?. Rzecz rozgrywa si? wy??cznie na p?aszczy?nie duchowej. Tame oznacza znajdowanie si? w stanie braku rytualnej harmonii, ktĂłrej g??bokie uzasadnienia tkwi? w kontakcie ze zjawiskiem ?wi?to?ci (kedusza).

Prawa dotyczace tych obszarĂłw ludzkiego ?ycia (np. prawa niddy i taharat hamiszpacha ["czysto?ci rodziny]) nale?? do kategorii praw chukim, czyli stoj?cych ponad racjonalnym my?leniem i nie daj?cych si? wyja?ni? logik? stosowan? na codzie?. Nie oznacza to jednak, ?e nie istniej? prĂłby odpowiedzi na pytania o sens tych praw.

Kedusza - czyli ?wi?to?? ("B?dzcie ?wi?ci, bo Ja, Haszem, wasz BĂłg, jestem ?wi?ty" [Wajikra/Ks. Kap?a?ska 19:2) - jedno z fundamentalnych poj?? judaizmu - zwi?zana jest ?ci?le z ?yciem. ?ycie pochodzi od Boga, On jest jego ?rĂłd?em. ?mier? jest zaprzeczeniem ?ycia, pustk? i brakiem ?wi?to?ci (dlatego np. "nieczystym" jest kap?an, ktĂłry ma kontakt z cia?em zmar?ego). Tuma - jest tak?e stanem nag?ego obni?enia si? poziomu keduszy, nawet jej braku. To nag?e obni?enie powstaje wĂłwczas, gdy pope?nia si? grzech, albo tak?e wtedy, gdy poprzednio - nie w wyniku dzia?a? cz?owieka, ale w rezultacie naturalnych dla cz?owieka stanĂłw i procesĂłw - obecno?? keduszy by?a szczegĂłlnie, wyj?tkowo silna.

Kobieta przez okres po zako?czeniu menstruacji (zw?aszcza podczas jajeczkowania) znajduje si? - w?a?nie w sposĂłb naturalny, zwi?zany z biologicznym cyklem - w stanie zwi?kszonej obecno?ci keduszy.

Dlaczego?

Bo mo?e w niej powsta? ?ycie, bo posiada w sobie Boski potencja? kreacji. Przecie? - wed?ug judaizmu - trzecim partnerem w stwarzaniu ?ycia, poza rodzicami, jest BĂłg. Wydalenie niezap?odnionego jajeczka (ktĂłre by?o potencjalnym ?yciem) w momencie rozpocz?cia si? menstruacji, raptownie i w sposĂłb naturalny, biologiczny, obni?a poziom keduszy. Nie ma ju? (tym razem, w tym cyklu) szansy na nowe ?ycie. Kedusza nagle "odchodzi". St?d zaraz po tym nast?puje ten okres rytualnej dysharmonii (od momentu rozpocz?cia si? menstruacji), trwaj?cy oko?o 12 dni od pierwszego dnia krwawienia (zazwyczaj 5 dni krwawienia plus 7 dni po krwawieniu).

W okresie ci??y ten potencja? keduszy jest wyj?tkowo wysoki: nie tylko mo?e powsta?, ale ju? naprawd? powstaje nowe ?ycie, nowy cz?owiek. Jest to okres szczegĂłlnie u?wi?cony. W momencie porodu ten poziom keduszy ulega raptownemu obni?eniu. Misja zosta?a spe?niona. Kedusza rĂłwnie?, tak jak w momencie wydalenia niezap?odnionego jajeczka, "odchodzi". St?d nag?y okres jej braku, nazywany niefortunnie "nieczysto?ci?".

Dlaczego jednak okres "nieczysto?ci" rytualnej po urodzeniu dziewczynki jest d?u?szy, ni? po urodzeniu ch?opca?

Bo urodzenie dziewczynki jest urodzeniem potencjalnej matki, wi?c okres ci??y by? jeszcze bardziej wype?niony kedusz?, ni? wtedy, gdyby mia? si? urodzi? m??czyzna. Bo kobieta daj?ca ?ycie przysz?ej kobiecie, to jakby podwojenie kreacji. Czyli okres nast?puj?cy po obecno?ci tak wyj?tkowego potencja?u keduszy, musi by? - gdy jest ju? nieobecna - dwa razy d?u?szy.

HISTORIA SYJONIZMU

MOJ?ESZ HESS

5666 LWĂW 1906

Nak?adem m?odzie?y syo?skiej

"Dwom zasadniczym wp?ywom ulega?o ?ydostwo niemieckie. Z jednej strony oddzia?ywali reformatorscy rabini, ktĂłrzy starali si? wpoi? w narĂłd
?ydowski misy?, t. j. ide? szerzenia monoteizmu,
ktĂłrej nikt sobie nie ?yczy? i dla ktĂłrej nikt
nic nie zrobi?. A konsekwency? tej my?li by?o, ?e
narĂłd ?ydowski musi ?y? w rozprĂłszeniu, a jego
Syon, to kraj i ludno??, po?rĂłd ktĂłrej si? wychowa?.
St?d owo kre?lenie z modlitewnikĂłw wszelkich my?li
0 Syonie i Mesyaszu.
Po up?ywie pierwszej ?wierci XIX. w. zjawiaj?
si? asymilacyjni uczeni: jak Geiger A. Jost,
Zunz, Philipsohn, Frenkel, Graetz, Michel Sachs
1 inni, przewa?nie rabini, ktĂłrzy w j?zyku niemieckim
tworz? nauk? ?ydowsk? nMn* WspĂł?cze?nie
obok tych reformatorskich rabinĂłw’ oddzia?ywuj?
rabini konserwatywni, propagatorzy idei palesty?skiej.

Wszyscy oni wyst?puj? oko?o lat 60-tych,
i propaguj? ide? palesty?sk?, jako konsekwency?
talmudu. Tej my?li s? rabini I. Schwarz, Hildesheim er i Samuel Schwarz, ktĂłry w swern dziele rnD\
“rWDH uwa?a za religijny obowi?zek ?ydĂłw przygotowa? er? Mesyasza przez pokojowe odzyskanie
Palestyny.

Inni znowu jak E. Guttm acher w Gracu
wywodz? sw? 7 ide? palesty?sk? z kabalistycznej
wiary w cuda. Z po?rĂłd tych rabinĂłw jasno?ci?....

s?du, gorliwo?ci? w pracy tak s?owem jak i czynem odznaczy? si? rabin toru?ski Hirsch Kalischery
zwany Riszon L. Zion.
Kalischer jest autorem dzie?: »m i?' itPDK*
i w ktĂłrych omawia sposĂłb odzyskania
Palestyny przez za?o?enie stowarzyszenia kolonizacyjnego, ktĂłre by da?o nowe pola zarobkowania
w dziedzinie rolnictwa i przemys?u, d???c do
ci?g?ej emancypacyi terytoryum palesty?skiego.

Dzia?alno?? jego i innych rabinĂłw syo?skich
nie pozosta?a bez wp?ywu. Za jego to wstawieniem
si?, dzi?ki gorliwo?ci Cremieux’ego i Nettera, za?o?ono w Palestynie, w pobli?u Jaffy szko?? rolnicz?:
• nipo* On pozostawa? w ??czno?ci z wszelkiemi instytucyam i filantropijnem i, z wp?ywowemi
osobami, z M. Montetiorem i M. Hessem.
Idea palesty?ska, ktĂłr? g?osili rabini syo?scy zyskiwa?a zwolennikĂłw w?rĂłd warstw konserwatywnych, bo obiecywa?a im now?, ?wietniejsz? na Syonte ?wi?tyni?.

Kalischer jest propagatorem idei syo?skiej jako
idei narodowo-religijnej, a wspĂł?czesny jemu
Moj?esz Hess, si?? wypadkĂłw i konieczno?ci jest
pierwszym we w?a?ciwem tego s?owa znaczeniu
twĂłrc? syonizmu jako idei narodow o-politycznej.
Niestety zrozumie? go zdo?a?a dopiero potomno??.

I.

Kiedy w?rĂłd warstw konserwatywnych idea
palesty?ska coraz bardziej rozszerzy?a si?, zasymilowane ?ydostwo niemieckie (ktĂłre o emancypacy?
walczy?o, w sposĂłb nie licuj?cy z godno?ci? narodow?, bo nie drog? ?mia?? i otwart? ale kompromisow?, wyzbywaj?c si? swej przesz?o?ci, tradycyi,
narodu za cen? wspĂł??ycia z aryjczykam i, owa
plutokracya by?a dla idei palesty?skiej niedost?pna.
Dopiero trzeba by?o torowa? drog? idei narodowej
podnie?? godno?? ?yda, by przygotowa? te warstwy
inteligencyi dla renesansu ?ydowskiego.

Tym, ktĂłry przeciw temu zacieraniu w?asnej indywidualno?ci narodowej wyst?pi? — jakkolwiek o renesansie
?ydowskim nie my?la?, by? Gabryel Rieser. »Gabryel
Rieser — mĂłwi S. Schiller — to najja?niejsza i naj?wietniejsza posta? owej epoki ff. Z nim rozpoczyna si? stanowczo era ?ydowTsko-narodowa w Niemczech (o samodzielnem pa?stwowem ?yciu ?ydĂłw nie
my?lano). Lecz pokolenie jego nie zrozumia?o go, bo nie
doros?o jego ideom.
Wydaj?c pismo »Der Jude« rzuci? has?o ^?ydowskiej godno?ci? bo »bez czci jest
syn, co sie ojca swego wstydzi, a bez czci to plemi?, co si? z swej przesz?o?ci wyzuwa?. Reformatorom ?ydowskim o?wiadczy? Rieser, ?e »ani krzty
z naszych zwyczajĂłw religijnych nie wolno nam
po?wi?ci?, cho?by?my mieli dopiero za t? cen? uzyska? zrĂłwnanie obywatelskie^.

On nauczy? ?ydĂłw
niemieckich nie prosi?, ale ??da?; w?asnej rasy nie
zaciera? upodobnianiem si?, ale owszem okazywa?
j? w jej odr?bno?ci. Rieser reprezentuje ow? ide?
przej?ciow? mi?dzy asymilacy? a ide? syo?sk?.

Gabryel Rieser jest wychowankiem cywilizacyi europejskiej, liberalizmu mieszcza?skiego. Jego dzia?alno?? przypada na czas mi?dzy r. 1831 a 1848, kiedy to Hess zaj?ty by? socyaln?-demokracy? i rewolncy? w Bade?skiem.
Torowa? on drog? idei narodowej. przez co sta? si? poprzednikiem Hessa.

Moj?esz Hess (1812 1875) stoj?cy na wy?ynie
kultury europejskiej umia? zespoli? ide? socyalizmu
ze syonizmem (terminu tego wprawdzie jeszcze nie
by?o. ale by?a idea narodowa), bo le?a?o to w istocie
jego socyalizmu, ktĂłry dalekim by? od p?ytkiego
programu i taktyki partyjnej, a obejmowa? ludzko??
cala p?omienn? nie zgaszon? mi?o?ci? w nadziei
blizkich czasĂłw, o jakich ?nili prorocy hebrejscy,
kiedy to ludzie zamieni? miecze i bro? na lemiesz
i bron?, kiedy brat nie podniesie d?oni przeciw bratu...

T? ide? mesyanizmu jezajaszowego odebra?
Hess — dzieckiem b?d?c — w dom u dziadka,
z ktĂłrym studyowa? przez rok ca?y talmud, a w czasie »9 dni ?a?oby« s?ysza? z ust starca legendy i podania o wygnaniu ?ydĂłw z Jerozolimy.

»M?odo?? mu by?a rze?biark?, co wyku?a ?ywot ca?y#.
Maj?c lat 18 wst?pi? w Bonn na uniwersytet, gdzie przy??czy? si? do opozycyi,
niezadowolonej z Ăłwczesnego stanu rzeczy, a w ktĂłrej krzy?owa?y sie pierwiastki socyalistyczne,
anarchistyczne i t. p.
Tu mia? og?osi? pierwsz? sw? prac? teoretyczn? o socyalizmie.
Socyalistyczny pogl?d na ?wiat by? powodem zerwania — na pewien czas — stosunkĂłw
rodzinnych i jego podrĂł?y do Anglii i Francyi.

Nie znalaz?szy ?adnego przytu?ku w raca pieszo do Niemiec, do dom u ojca w Kolonii i... Moj?esz Hess
zostaje kupcem. Lecz niebawem rzuca zawĂłd i oddaje si? studyom .
Dzie?a Spinozy wywo?uj? w nim
zupe?ny prze?om. Owocem jego gor?czkowej pracy
jest »Die heilige Geschichte der Menschheit.
Von,einem Jttnger Spinozas 1837^, w ktĂłrej przeplataj?
si? spinocyzm z heglizmem. Hegla dyalektyczna for
ma tryad zachowana. Dzie?o to rozpada si? na 2
cz??ci, z ktĂłrych pierwsza obejmuje;przesz?o??, druga przysz?o??.
Historya to coraz g??bsze poznanie Boga, ktĂłre si? w reprezentantach ludzko?ci objawia?o
(Adam, Abraham, Moj?esz, Chrystus, Spinoza..,) Po
znanie za? Boga prowadzi do bezwyznianowej religii,
do kultu wszechmi?o?ci, ktĂłrej symbolem jest Chrystus.
?ydostwo by?o wst?pem do chrze?cijanizmu.

Hess uwielbia Chrystusa, ale nie tego katolickiego, oficyalnego, w imi? ktĂłrego popowie krew niewinn?
przelewali, ale tego, ktĂłry przyj?? na si? krzy? ludzko?ci, ktĂłry poniĂłs? ?mier? m?cze?sk?.
Nie przeszed? na chrze?cijanizm, bo pogardza? oficyalnym
ko?cio?em, bo chrze?cijanizm jest dopiero antytez?
do mozaizmu jako tezy. Syntez? jest spinocyzm.
?wiat przysz?y — to cudowny sen Hessa. Prototypem pa?stw a przysz?o?ci jest ustrĂłj biblijny.
??cz?c w sobie teory? z praktyk?, wiedz? z ?yciem
poj?? — w my?l dyalektyki heglowskiej — za ?on?,
kobiet? pe?n? si?y i odwagi, mimo, ?e jej przesz?o??
by?a ciemn? i brudn?, mimo ?e by?a chrze?cijank?,
bo by?a do? antytez?.
Poj?? za ?on? w r. 1840 Sybill? Presch, zamieszka?? w dom u rozpusty w nadziei, ?e mo?e b?dzie synteza tych dwojga sprzecznych istot. Ma??e?stwo jednak by?o bezdzietne.
Roz?am z ojcem na wieki. Nie ujrzeli si? ju? wi?cej nigdy.
W tym okresie jego pracy mamy kie?kuj?ce
zarodki przysz?ego wspania?ego dzie?a, ktĂłre mu
nie?miertelno?? da?o. MĂłwi? o znakomitej pracy

»Rom und Jerusaleiru. W r. 1841 og?osi? »Die
europeische Triearchie<r nazywaj?c tam ?jrdĂłw
»entseelte Mumien«, gdy? »das yerjtingende Prinzip
des Judentum s, der Mesiasglaube, ist erloschen und
ihre Hoffnung auf ErlĂłsung, nachdem sie die wirkliche m issverstanden hatten, ist zu einer kahlen Abstraktionzussm m en geschrumpitr* (misya niemieckich
reformatorĂłw ;
i odt?d Hess nie zajmowa? si? wi?cej ?ydostwem , natomiast silniej socyaln? demokracy?,
w ktĂłrej szeregi si? zaci?gn??. Hess, socyalista zaj?? si? kwesty? stosunku religii do filozofii, wiary do wiedzy wywo?an? Strausa »?ywotem Jezusa «. Zespoli? on heglowsk? filozofi? ducha
z szelingowsk? filozofi? przyrody i stworzy? socyalizm filozoficzny, opieraj?cy si? na teoretycznych
przes?ankach, systemach filozoficznych, na istocie
?ycia indywidualnego i zbiorowego — stworzy? pogl?d daleki jeszcze od socyologicznego realizmu.
Dopiero pod wp?ywem Marxa i Engelsa, twĂłrcĂłw
a Manifestu k o m u n is ty c z n e g o z ktĂłrym i osobi?cie
wspĂł?pracowa?, uwolni? si? od tych teoremĂłw ,
zbli?y? si? do ?ycia realnego.

Jako kom unista wyst?pi? Hess jeszcze na 3 lata przed ^Manifestem kom unistycznym i t. j. w 1845 r.
RĂł?ni? si? Hess od
Marxa temperamentem i to by?o przyczyn?, ?e nale?a? do r e w o l u c y o n i s t Ăł w r. 1848.
i walczy? w Bade?skiem o nowy ustrĂłj pa?stwra ;
Marx i Engels, rewolucyoni?ci pot?pili rewolucy?,
uwa?aj?c j? za bur?uazyjn?.
Odbi?o si? to echem dono?nem w ?onie komunistĂłw, dziel?c ich na rewolucyonistĂłw i marksystĂłw.
Za wspĂł?udzia?
w Powstaniu popad? Hess in contum aciam i zosta? skazany na kar? ?mierci. Reakcya zwyci??y?a* To
by?o pow odem jego praw ie 3 letniego b??kania si?
przez Strassburg, Genew?, Antwerpi?, Belgi? a?
wreszcie w 1851 r. osiad? w Pary?u, gdzie zarzuci?
wszelk? polityk?, oddaj?c si? studyom przyrodniczym — zw?aszcza astronom ii i matematyce.

Pod wp?ywem ruchu antropologicznego, bada?
i odkry? na tem polu, Hess doszed? do warto?ci
ras, do warto?ci narodowo?ci. A wi?c nie mĂłwi
ju? wi?cej o strupiesza?em ?ydostwie jak w r. 1841.
o bezdusznych mumiach, ktĂłre jak upiory wa??saj?
si? po ?wiecie — bo oni ?yj? i maj? prawo do ?ycia.
Hess pozna? warto?? narodowo?ci. W czasie studyĂłw
antropologicznych, nad istot? rasy budzi si? w nim
gwa?townie owa mi?o?? do w?asnego narodu, ktĂłr?
doktrynami, dowodami z zewn?trz przez 20 lat
d?awi?.
»Vor allem war es mein eigenes Volk, das
judische, welches mich m ehr und m ehr zu fesseln
anfing. Die Geister m einer unglticklichen Stammesgenossen, die m ichin m einer Kindheit um schwebten,
kam en w ieder zum Vorschein und langst unterdruckte Gefuhle liessen sich nicht m ehr abweisen
Der Schmerz der zur Zeit von Damaskus ein vorubergehender war, wur.de jetzt vorherschende
Gei stes r i c h t u n g . Nicht m ehr suchte ich die
Stimme meines jtidischen Gewissens zu unterdrftcken,
im Gegenteil ich verfolgte eifrig ihre Spurentr

To szczere wyznanie jest wst?pem, jest wytkni?ciem
sobie drogi— ktĂłra go doprowadzi?a do rezultatĂłw
wy?o?onych w »Rom und Jerusalemir
Kiedy Wilhelm I. udzieli? zbrodniarzom polit.
amnesty? w 1861. r. wrĂłci? Hess do Niemiec, do
10

Kolonii, gdzie zaj?? si? pisaniem dzie?a wy?ej
Wspomnianego, ktĂłre okaza?o si? w 1862 r. Podj??
on studya swej m?odo?ci: pozna? bibli?, kabalistyk?, Sohar, etyk? talmudu, czyta? pisma Luzatty,
Munka, Graetza, dzie?a haskalistĂłw Krpchmala
i R appaporta, pisma i czasopisma hebrajskie.

Studya wykaza?y mu ?cis?y zwi?zek mi?dzy history?,- ras?
a narodowo?ci?. Ka?da rasa ma si? doskonali?,
kszta?ci? i rozwija?,’ bo rasy i ludy s? organam i
?yj?cej ludzko?ci. Temsamem zarzuci? Hess materyalistyczny punkt widzenia przyj?ty od Marxa.
Historya to organologia ludzko?ci, bo orgauami s?
ludy i rasy, a wszelkie instytucye nie s? wyp?ywem
stosunkĂłw ekonomicznych, ale s? wyrazem.geniusza
rasjr.

?ydzi s? najdoskonalszym typem .rasy semickiej a wszelkie ich narodowe w?a?ciwo?ci, rĂł?ni?ce
ich od innych narodĂłw n p. idea cz?owiecze?stwa,
jedno?ci Boga s? zas?ug? ich rasowej predyspozy?yi,
(Jedynie dzi?ki reform atorom po< mendelsonowskim.
neoortodoksyi uwa?a si? nas ?ydĂłw za ^gmin?
znaniow?ff). ?ydzi maj? misy?: szerzenia idei jed -,
no?ci wszech?wiata, nadziei czasĂłw mesa?skich,
nadziei szcz??cia i spokoju wszech ludzko?ci. A kiedy
t? misy? nie ow? potworn? misy? stworzon?
przez klechĂłw w. m. — ale misy? szerzenia idei)
szcz??cia wszechludzkĂł?ci chc? spe?ni? — musz?
zac?a? od siebie !

NarĂłd ?ydowski musi sam by?
silnym i szcz??liwym, musi oprze? swoj? egzystencj?
o ziemi? w?asn?, o kraj ojczysty, o Palestyn?. Jak
dalece Hess waerzy? owej sile narodow ej, ?wiadcz?
s?owa: »,Ware es war, dass die Emaft?ipaticjp der
Juden im Exil unyereinbar sei mit der judischen

N ationalitat •/ so musste der Jude die Emanzipation, der Nationalitat zum Opfer bringem .
Hess po?wi?ca narodow o?ci nawet emancypacy?! Bo
rĂłwnouprawnienie, ktĂłrego jako ludzie od ludzi
uzyska? nie mo?emy — uzyskamy jako narĂłd od
narodĂłw . Hess mia? g??bok? wiar? w ?ydowsk?
si?? n aro d o w ?: »Die jung? Generation — wo?a? —
die fur alles Erhabene und Heilige empfanglich ist,
wird sich der nationalen Bestrebungen mit Begeisterung anschliessen*. Niestety »owa m?oda generacya#
by?a zbyt niedojrza?a, by mog?a zrozumie? tegĂł
my?liciela. ■

II.

»Rom u n d Jerusalem^ zawiera pogl?d Hessa
na kwesty? ?ydowsk?. Hess sam cytuje autorĂłw
pod ktĂłrych wp?ywem pozostawa?. S? nimi w pierwszej linii Ernest Laharanne, ktĂłrego »Die neue
orientalische Frage« podaje w skrĂłceniu i H. Kalischer, ktĂłrego „mtr' pozna? w oryginale,
i akceptuj?c jego pogl?dy prze?o?y? je w cz??ci
w swem dziele. Pomijam y szczegĂł?owe badania
przyrodnicze, ktĂłre i tak wobec dzisiejszej nauki
osta? si? nie mog?. S? to bowiem wywody a priori
a omawia? je, to znaczy polemizowa? z Hessem —
jako przyrodnikiem. Dla ?atwiejszego jednak zrozumienia Hessa podamy ogĂłlnikowo jego pogl?d na
?wiat — a to wyt?umaczy nam jego filozoficzne u z a s a d n i e n i e idei r e g e n e r a c y i
?ydostwa Hess rozrĂł?nia w wszech?wiecie 3 okresy
?yciowe:

I. kosmiczny t. j. ?ycie p?anet jak s?o?ca,
ksi??yca, ktĂłre objawia si?: w ruchu, w ?wieceniu,
w uk?adzie p?anet i t. d.

II. organiczny, gdzie wyst?puj? u?troje ?yj?ce, a ich najlepszym reprezentantem to typy i rasy, wreszcie

III. okres socyalny ktĂłrego produktem b?dzie: jednolito?? wszech?wiata
mimo rĂł?norodno?ci ludĂłw Wzajemny za? ich
stosunek: to wzajemna zawis?o?? od siebie. ?wiat
kosmiczny jest ze wzgl?du na organiczny bez ?ycia
(leblos), a ten ze wzgl?du na socyalny: bez istoty
duchowej (geisteslos). Mi?dzy tymi okresami ?ycia
niema ?cis?ej granicy — jakkolwiek one wyst?puj?
w jedynem wiecznem, niepodzielnem wszech?yciu.
Podobnie jak kosmiczny i organiczny okres ?ycia
tak i socyalny ma sw?
1. embryonaln? —
Hess j? nazywa paleontologiczn? epok? — jest ni? historya staro?ytnego ?ydostwa
i poga?stwa,
2. epok? porodu — jest ni?
historya ?redniowiecznego ?ydostwa, chrze?cija?stwa i islamizmu, wreszcie
3. epok? dojrza?o?ci
jest ni? historya nowo?ytnego i nowoczesnego
ustroju spo?ecznego.

Dla ?atwiejszego zoryentowania si? pos?u?y
nam nast?puj?ca tablica szematyczna:

Okres: kosmiczny organiczny
embryonalny :

porodu:
dojrza?o?ci:
mg?awica
cia?a ?wiec?ce
ruch ich
systemy
p?aaet
organizmy
do trzeciorz?du
organizmy
dzi? ?yj?ce
organizmy
doskona?e,
rasy przedhistoryczne
i obecne

historya
staro?ytnego
?ydostwa
i poga?stwa

historya
?redniowiecznego ?ydostwa, chrze?cija?stwa
i isiamizmu

historya nowo?ytnego
i nowoczesnego ustroju
spo?ecznego.

?ycie socyalne powiad Htss jest produktem
pewnych sta?ych*), ras ludzkich, pierwotnych plemion szczepowych, ktĂłre typowo si? urz?dza?y.
Mi?dzy temi urz?dzeniam i ?yciowemi i spo?ecznemi
pogl?dam i przychodzi do konfliktu, z ktĂłrego wyp?ywaj? nowe momenta, wiod?ce do harmonijnego
ukszta?towania si? ?ycia. (Obja?niamy to przyk?adem :

kult ofiar ludzkich — jako instytucya religijno spo?eczna — a etyczny, pogl?d altruistyczny, humanitarny).
Owa jedno?? ?yciowa, owo szcz??cie ludzkie
nie jest pierwotne, nie pochodzi ono ani z okresu kosmicznego ani z okresu organicznego, ale jest
produktem ery socyalnej.
Za?o?enie dla jedno?ci rodu ludzkiego: to rĂł?norodno?? i wielo??
szczepĂłw — a uwarunkowanie owej jedno?ci to
walka ludĂłw i d??no?? do jednego celu.

I Krasi?ski,ktĂłry z tego samego, co i Hess czerpa? ?rĂłd?a
z Hegla i Cieszkowskiego powiada: „?wiat ju? dzisiaj pojmuje ku czemu garnie si? historya, wie, ?e
rz?dzi m?dro?? Bo?a i ?e celem jej jest ludzko??
czyli ca?a powszechno??, zgodna z wol? Bo?? znaj?ca i wype?niaj?ca praw o, ktĂłre BĂłg jej nada?!
?rodkami za? do tego celu narz?dziami, cz?onkami ?ywymi s? narodowo?ci, w ktĂłrych
odbi?y si? jako najwy?szym swoim rozkwicie wszystkich plemion ludzkich rĂł?nice44 (Przed?wit).
Jeden by? w staro?ytno?ci narĂłd, ktĂłry t? ide?
zrozumia? — a by? nim narĂłd ?ydowski. Dotychczasowa ca?a historya to walka ras i klas. Walki
rasowe s? pierwotne — klasowe za? pochodne,
drugorz?dne (secundar). Lecz antagonizm ras ma

*) Nauka nie uznaje dzi? sta?ych niezmiennych ras, typĂłw*)

Nauka nie uznaje dzi? sta?ych niezmiennych ras, typĂłw
http://rcin.org.pl

14
chyli si? dzi? ku ko?cowi — wierzy? Hess — dzi?ki Wielkiej
Rewolucyi francuskiej, ktĂłra w obr?bie swego kraju znios?a wszelki ucisk ras i wszelkie ich wszech
w?adztwo.
?ydzi, mimo wielo?ci ?wiatĂłw poj?li jedno?? Bcga, mimo wielo?ci ras ludzkich poj?li jedno?? rodzaju ludzkiego i zrozumieli hiistory?, jej
plan i cel jej, w przeciwie?stwie do pogan, ktĂłrzy
nie mogli poj?? historyi, stawania si? — a\q pojmowali byt sko?czony, doskona?? przyrod?.

St?d dwa typy umys?owo?ci: indogerma?ski i semicki
ktĂłrych najlepszymi, bo klasycznymi reprezentantami s? narody : HellenĂłw i IzraelitĂłw.

Kiedy Hellenowie wyszli z wielo?ci ?ycia pojmuj?c byt jako sko?czony i starali si? zrozumie? tylko przestrzenn?
wspĂł?bytno?? (das raum liche Auseinander), tworz?c
kult przyrody sko?czonej, doskona?ej, niezmiennej —
to Izraelici wyszli z jedno?ci ?ycia, pojmuj?c byt
jako wieczne stawanie si? i starali si? zrozumie?
czasowe nast?pstwo (das zeitliche Nacheinander),
tworz?c kult stawania si?, rozwoju, kult historyi
(Geschichtskultus).
Zjawisko to t?umaczy si? fundamentaln? rĂł?nic? duchow? tych narodowo?ci, ich
predyspozycy? rasow?.

Historya d??y do zniwelowania tych rĂł?nic.
Z zetkni?cia si? kultury ?ydowskiej z helle?sk?
w Palestynie wy?oni? si? pierwszy proces niwelacyjny, prĂłba nie uda?a : chr?e?cijanizm. Drug? prĂłb?
by? spinocyzm, skutek zetkni?cia si? islamizmu, z kultur? ?ydowsk? i chrze?cija?sk? w Hiszpanii. Kiedy
poga?ski Rzymianin ?amie ?ycie ?ydĂłw i HellenĂłw a na jego gruzach rozwinie si? pod koniec

staro?ytno?ci nowy pogl?d — chrze?cija?stwo, p r o d u k t g e n i u s z a ? y d o w s k i e Â
g o , tak kiedy chrze?cija?ski Rzym z?amie ?ycie
w Hiszpanii, wyro?nie na jego gruzach pod koniec
?redniowiecza pogl?d nowo?ytny znowu w' g?owie
geniusza ?ydowskiego : spinocyzm. Nauka Spinozy
nie jest sprzeczn? z nauk? ?ydowsk? o jedno?ci
Boga.
Od Moj?esza pocz?wszy i Philon, filozof
?ydowski epoki alexandr. i ?redniowieczni filozofowie
religijni epoki hiszpa?skiej a sko?czywszy na Spinozie, wszyscy g?osili jedno?? Boga, ktĂłrego „nie nale?y szuka? ani w niebie ani gdzie? w oddali, bo
BĂłg objawia si? w cz?owieku samym, w jego duszy i sercu. ?ydzi moc? swego religijnego geniusza ?ywili od pocz?tku historyi wiar? w przysz?y
?wiat mesya?ski
Wiara ta zaznacza si? w naszym
kulcie historyi, w uroczysto?ci sabbatu.

?ydostwo poj??o jedno?? i ?wi?to?? boskiego praw a w przyrodzie, w historyi a wszelkie jego obja?nienia i proroctw a w skazuj? na ow? etyczn?, ?wi?t? epok? zupe?nego poznania Boga. Ow? epok? pojmiemy
kiedy?: „ und ^Jieses W eltalter beginnt nach unserer Geschichtsreligion mit d?r Mesiaszeit. E s i s t
d i e Z e i t, i n w e l c h e d i e j ii d i sche
N a t i o n u u d v a 11 e g e s h i c h t 1 i c h e n
V Ăł 1 k e r w i e d e r z u n e u e m L e b e n
a u f e r s t e hen, d i e Z e i t d Q r A u f e r s t e liii n g .d e r T o d t e n, d e r W i e d e r k u n f t
d e s H e r r n „d es n e u e n J e r u s a l e m s‘\
Zm artwychwstanie narodu ?ydowskiego jest w my?l
historyozofii Hessa k o n i e c z n o ?ci ?.

"

http://rcin.org.pl/Content/19404/WA248_36508_F-22-109_kirton-mojzesz_o.pdf

cd.....

HISTORIA SYJONIZMU

MOJ?ESZ HESS

5666 LWĂW 1906

Nak?adem m?odzie?y syo?skiej

Bo ?ydzi pierwsi poj?li istot? Boga i historyi, bo geniusz
?ydowski wsz?dzie zaznacza? drog? rozwoju i post?pu, bo oni maj? dalej ludzko?? prowadzi? do
czasĂłw mesya?skich. Bo nie ma ?adnej ga??zi wiedzy, ?adnego pr?du czy to filozoficznego, czy spo?ecznego, gdzieby si? nie przebija? duch ?ydowski,
bo ?ydzi jedni do Rewolucyi francuskiej g?osili
kult humanitarno?ci i narodowo?ci.

Co? wi?c nam teraz czyni? nale?y ? — pyta Hess.
Proces odbudowania nowej Jerozolimy
wymaga d?ugiego czasu i bedzie powolnym.
Nale?y teraz podsyca? i ?ywo utrzymywa? nadziej? politycznej regeneracyi narodu,
a tam gdzie drzemie ona, tam j? nale?y obudzi?.
Dopiero gdy si? ukszta?tuje pomy?lna dla nas
sytuacya polityczna na wschodzie, przejdziemy do
praktycznej polityki, zaczniemy kolonizacy? kraju,w czem nam b?dzie pomocn? Francya.

Bo ona wys?a?a r. 1840 wojsko do Syryi, bo stamt?d wyszed?
E. Laharanna apel do narodu ?ydowskiego, bo ona
pierwsza zgruchota?a mury ghetta.
Nale?y dalej d??y? do stworzenia zdrowych stosunkĂłw robotniczych, gdy? na wygnaniu,
gdzie brak ojcowizny
?ydzi do pracy produktywnej nie b?d? zdolni,nie chc?c si? jednoczy? z lud?mi,
w ?rĂłd ktĂłrych ?yj?,
nie chc?c zatraci? swej indywidualno?ci rasowej.

Nienawi?? rasowa powoduje, ?e ani reforma, ani
chrzest, ani o?wiata, ani emancypacya nie stworzy
?rĂłde? pracy w ?yciu socyalnem. My?lmy ci?gle,
ci?gle o zjednaniu naszych braci do czynu, ktĂłry
wieczne przyniesie zbawienie ?ydostwu, a korzy??
ca?ej ludzko?ci. Nie zabraknie nam pracownikĂłw
ani kapita?Ăłw.

„Uzyskanie wspĂłlnej ziemi, usi?owania w kierunku uzyskania takich stosunkĂłw prawnych
— by praca pod ich ochron? mog?a wyda? plony, zak?adanie ?ydowskich stowarzysze? rolniczych. przemys?owych i handlowych na moj?eszowej t. j. socyalistycznej zasadzie, oto fundament,
podstaw a, na ktĂłrej odrodzi si? ?ydostwo.

Powstan? szko?y ?ydowskie uniwersytety pod kierunkiem
wytrawnych si? naukowych i pedagogicznych. Dotychczasowa fiilantropia golusowa jest bezrozumn? —
raczej szkodliw? ni? po?yteczn?.
Kiedy odbudujemy pa?stwo n i e wszyscy musz? wyemigrowa? —
owszem, ci ktĂłrzy nie zechc? mog? zosta? w dawnych posiad?o?ciach. Wielk? wag? k?adzie Hess
na mi?o?? ?ydowsk?, ktĂłra odegra rol? w odrodzeniu si? naszego narodu.

Nie jest ona jak germa?ska zwyrodnia?a w przesadny kult niewie?ci
(Minnenkult) ale umia?a ono podporz?dkowa? si? mi?o?ci macierzy?skiej. Ta ostatnia jest dowodem si?y
naszej rodziny, naszego domowego ?ycia.

P a m i ? t a ? z a w s z e o t e m nale?y, ?e ?ydzi
zawsze b?d? obcymi, dopĂłki nie zdob?d?
swej o j c z y z n ) r, bo z a c h o w a l i s w e i s t o t y
biologiczne, swe cechy pierwotne: nos ?ydowski, czarny w?os kr?cony. D e r jtidische
Tipus ist sich im Laufe der Jahrhunderte stets gleich geblieben, der jtidische
Tipus ist unvertilgbar.

Oto mamy drugie uzasadnienie regeneracyi ?ydostw a: pierwsze filozoficzne, drugie historyczne i antropologiczne (kwestya rasy), bo wykazuja to fakta, ?e ma??e?stwa
mieszane s? zwykle nie p?odne, a u p?odnych
za? nast?puje powrot do typu ?ydowskiego

Nowatorstw a religijne sprowadz? reform? religii,
zgodn? z duchem czasu i narodu

— a wĂłwczas zwo?any Synhedrion rozpatrzy, czy „kult ofiar“ nie
b?dzie anachronizm em .

Co si? za? tyczy kwestyi
j?zykowej — to je?yk hebrejski si? odm?adza.

Hess powo?uje si? na pisma hebrejskie „Hamagid“ i „Chaluz“, dalej na autorĂłw pisz?cych po hebrejsku jak
Krochm al Nachm an, Erter, S c h o rii.— zreszt? mamy 3 dyalekty j?zyka ?ydowskiego (niemiecko-?ydowski, spaniolski, arabski).
Mog? by? wi?c dwa j?zyki, jeden literacki, drugi ludowy (?argon)
i nie ma obawy zamieszania j?zykowego, bo nie
powtĂłrzy si? to, co ongi? przy budowie wie?y babilo?skiej. Hess pierwszy da? prĂłb? naukowego uzasadnienia idei regeneracyi, ?e stanowiska filozoficznego, historycznego i antropologicznego*
Podobnie, jak Pinskier i Herzl pok?adali nadzieje w ?ydach angielskich i w mocarstwo angielskie — tak Hess znowu wierzy Francy i.
„Rom und Jerusalem “ da?o nam tylko uzasadnienie
idei regeneracyi: uzasadnienie naukowe —
a nie wskaza?o na ?rodki, jak? drog? regeneracy?
osi?gn??. „Rom und Jerusalem a nie jest jego ostatniem s?owem. W spĂł?czesne mu ?ydostwo z wielk? apaty? przyj??o t? prac?. Nie zajmiemy si? bli?ej analiz? tych cz?sto osobistych wycieczek przeciw Hessowi, ale p ^ p o m in a m y , ?e jedyny, ktĂłry
odwa?y? si? wy st?pi? w obronie dzie?a Hessa przeciw Philipsonowi, Geigerowi i i. by? Aleksander Weil
z Alzacyi. Pot?pia on p?aszczenie si? ?ydĂłw wobec
AryjczykĂłw, jednak?e nie podziela on s?dĂłw Eessa,
co do pomocy ze strony Francyi i pow?tpiewa w mo?liwo?? utworzenia pa?stwa ?ydowskiego.
Weil mimo to okaza? wyrozumia?o?? dla dzie?a Hessa.
Z g?osĂłw nie ?ydowskich w spominamy krytyka Micheleta, ktĂłry rozpatrzy? teoretyczne przes?anki
i praktyczne konsekwencye tego dzie?a. On przyznaje ?ydom prawo odbudowania swego pa?stw a
i z ca?? sympaty? odnosi si? do tego projektu, ale
polemizuje z teoretycznymi wywodami Hessa.

W r. 1863 og?osi? Graetz w pi?mie „Jahrbuch
fur Israeliten“ rozpraw ? „Ober die Verjungung des
judischen Stam m es“, ktĂłra jakkolwiek Hessa nie
wspomina, wykazuje silny jego wp?yw. Jest to jedna
z najlepszych rozpraw wielkiego historyka, pe?na
nami?tnych i gor?cych dla narodu naszego s?Ăłw%
pe?na my?li, dumy i godno?ci narodowej. Graetz?
omawiaj?c Jezajasza drugiego (babilo?skiego) porusza kwesty? mesyanizmu. „Israel ist das Mesiasvolk, es ist der ?leiland der Welt. Ein Yolk das
durch Leiden und Tod zur Auferstehung durch die
Pforten des Grabes zum Lebe.i erweckt w erden
soli — das hat Sinn, —- a u f eine Einzelpers Ăł n l i c h k e i t u b e r t r a g e n , w ird es Karikatur und fuhrt zur rom antischen Schwarm e r e i

“. Tak przeciwstawi? Graetz „heroicznemu
indywidualnemu mesyanizmowi, ide? narodowodemokratyczn?, ktĂłr? pierwszy Hess wyg?osi?.
Hess poszed? dalej. Omawiaj?c dzie?o Eichthala
„Die drei grossen mittellandischen VĂłlker und das
Christentum u (Hellenowie, Rzymianie, ?ydzi a chrze?cija?stw o) ko?czy krytyk? s?owami, ktĂłre bardzo przypominaj? nowoczesnego my?liciela ?ydowskiego

20
Achad-Haama ,,I my wierzymy — mĂłwi Hess —
w zmartwychw stanie ducha naszej rasy, ktĂłremu brak centrum dzia?alno?ci,
gdzieby mog?a si? skupi? garstka
m ? ? Ăł w p r z e j ? t y c h do g??bi ide?
m i s y i ? y d o w s k i e j , by z tego ?rodowiska
na nowo wytrysn?? mog?y spi?owe zasady, ktĂłre
ludzko?? z wszech?wiatem a wszech?wiat ze StwĂłrc? zespol?.

Ci ludzie odnajd? si? kiedy? w starodawnem mie?cie izraelskiem. Ilo??, liczba
nie decyduje. Judaizm u nigdy nie reprezentowa?o wielkie pospĂłlstwo, cielec z?oty mia?
wi?cej zwolennikĂłw a tylko szczup?a garstka LewitĂłw b?dzie na dawnem ognisku strzeg?a ?wi?tego
ognia naszej religii“.

Do zaj?cia Palestyny mamy
wszelkie praw a — a k?adzie Hess nacisk na praw o
w?asno?ci historycznej i p r a w o z a j ? c i a (d a s
Recht der Eroberung).

Hess zdaje sobie spraw?, ?e brak nam jeszcze obecnie si? do bytu
samodzielnego i pa?stwowego. Wi?c powinni?my
si? przygotowa?, ale nie wolno nam — mĂłwi w Wistach
o misyi ?ydowskiej« — w ci?gu tej przygotowawczej : k r y t y c z n e j i t e o r e t y c z n e j Â
pracy, ktĂłr? spe?ni? jeste?my zobowi?zani, naruszy? tradycyi
naszego kultu przed dniem zaj?cia Palestyny przez pionierĂłw ?ydowskich,
-celem stworzenia politycznej i socyalnej siedziby.

A ci, ktĂłrym dobro braci zachodniej i naszych mas
ludowych wschodu le?y na sercu, ci zwo?aj? w odpowiedniej chwili wielki Synhedrion,
ktĂłry zmodyfikuje ustawodawstw o wedle potrzeb nowego spo?ecze?stwa.

Dwa s? stowarzyszenia, mĂłwi Hess, ktĂłre pojmuj? istot? regeneraeyi Palestyny i narodu ?ydowskiego — a s? nimi francuska : »Alliance israelite universelle«
i niemieckie ^Gesellschaft zur Kolonisation des heiligen Landes in Frankfurt an der
Oder<r.

Nale?y d??y? do centralizacyi wszelkich stowarzysze? kolon i z a c y j n y c h; my?l t? omĂłwi? Hess w artykule
i>Zur Kolonisation des Heiligen Landes*, gdzie cytuje cz??? m em orygina?u rabina Natoneka z Hohweisenbergu na W?grzech.

Natonek domaga si? w mem oryinale usuni?cia bezcelowej filantropii golusowej
wobec braci palesty?skich, ktĂłra przyzwyczaja ich
do ?ebractwa i prĂł?niactwa, natomiast ??da zak?adania szkĂł? i gospodarczych kolonii. A ?e temu
planowi sprzyjaj? rabini, powagi religijne, kupcy z Niemiec, Polski i W?gier,
nale?y ca?? akcy? skoncentrowa? i odda? j? w r?ce ;>Alliance israelite universelle«, do ktĂłrej wszyscy ci si? zwracaj?.

Do niej zwrĂłci? si? Kalischer, oddaj?c jej zasoby stowarzyszenia kolonizacyjnego, ktĂłre sam za?o?y? Mem orygina? ten odczytano w obecno?ci rabina Natoneka,
na posiedzeniu »Alliance«, poczem jeszcze raz sam
rabin przemĂłwi? do obecnych. Komitet »Alliance«
wys?a? odpowied?, w ktĂłrej wyrazi? si? ?yczliwie
dla idei kolonizacyi — a do pracy zaofiarowa? si?
prezes *Alliance« Adolf Cremieux i Albert Cohn.
RĂłwnocze?nie wspĂł?czesny rabin francuski wyda?
list do swych ziomkĂłw w j?zyku hebrejskim z dopiskami francuskimi. ^Musimy my?le? nic tylko 0 przesz?o?ci i tera?niejszo?ci Jerozolimy, ale i o
p r z y s z ? o ? c i . A, o, p r z y s z ? o ? c i m y ? l e ?
t o z n a c z y : z a k ? a d a? t a m s z k o ? y ,
piel?gnowa? rolnictwo, przygotowa? czynn? generacy?. Hess cytuje te mem orya?y, adresy i listy, zgadzaj?c si? na ich wywody.
Hess nazwa? swe dzie?o uRom undJerusalem —
die letzte Nationalitatsfrage^

Rzym, — o ktĂłrym
mĂłwi — to nie ten poga?ski, ktĂłry z?ama? narodowe ?ycie ?ydĂłw i HellenĂłw, to nie ten chrze?cija?ski symbol kosmopolityzmu, ktĂłry z?ama? ich ?ycie w Hiszpanii, ale ten w?oski, do nowego budz?cy si? ?ycia, Ăłw symbol narodowo?ci
1 upadku kosmopolityzmu. Jeruzalem za?, to wieczne miasto i wieczny symbol idei narodowej.
A gdy godzina wyzwolin i wolno?ci Rzymu wybi?a —
z martwych wsta? musi i Jeruzalem . »Zmartwychwstaniem Italii, zmartwychw stanie i Ju d ea4*. Zmartwychwstanie ona, ale dopiero po d?ugich latach,
bo?my jeszcze s?abi i nie przygotowani. Nasz? narodow? kwesty? uwa?a?em — mĂłwi Hess w listach —
za ostatni? z ostatnich kwestyi; tak te? postawi?em
j? i wyra?nie oznaczy?em ^ostatnia kwestya narodowo?ciow a‘* ^die letzte Nationalitatsfrage). »Ale to
bynajmniej nie daje powodu, by?my nie mieli si?
ni? nale?ycie zaj??, bo przecie od jej rozwi?zania
zale?y? b?dzie nasz historyczny byt i jako narodu
i jako religii. Wypadki post?puj? szybko, a ?leby
by?o, gdyby?my stali nie przygotowani, gdy pewnego dnia wybije nasza godzina i powo?a nas na
przynale?ne nam miejsce mi?dzy nowo?ytnem i narodowo?ciami. «

Walka o niepodleg?o?? W ?och by?a wa?nym
czynnikiem w krystalizowaniu si? poj?? Moj?esza
Hessa w kierunku narodowo?ciowym .
II.
Hess zajmowa? si? przez ca?e ?ycie swe dwiema kwestyam i: misy? ?ydowTsk? i pocz?tkami
chrze?cija?stwa. To te? w czasie owego naukowego
ruchu, ktĂłry stworzy? ^wiedz? ?ydowsk?^ — a
w ktĂłrym bra?o udzia? wielu uczonych niemieckich
jak S. LĂłw ensohn, J. M. Jost Zunz i Graetz — pow Â
staje we Francyi »Societee scientifi?ue litteraire israelite<r rĂłwnoznacznez niemieckiem : #V ereinzur FĂłrderung der W issenschaft des Judentum s^. W ydaje
ono jako pierwsze sw? publikacy? t?umaczenie pierwszego tom u historyi Graetza. Hess dokona? t?umaczenia p. t. ;>Sinai et Golgothaff. Nie zarzuci? on jednak swych prac socyologicznych i przyrodniczych
— a wsz?dzie w nich nici? przewodni?: ?ydow skospinocystyczny monizm. By? on natur? szlachetn?,
dzia?a? nie tylko s?owem ale i czynem, lecz nie
bra? udzia?u w ?yciu ?ydowskiem, bo go nie by?o
jeszcze.

Hess do ko?ca ?ycia by? socyalistycznym syonist?, bo pogl?d narodowo-?ydowski nie wyklucza
wrcale socyalistycznego uzasadnienia program u ?yciowego.
Umar? on w r. 1875 zostawiwszy wiele prac
w manuskryptach, ktĂłre cz??ciowo okaza?y si? po
?mierci. Trumn? przewieziono z Pary?a do Niemiecj
do rodzinnego miasta. W pom ieszkaniu zmar?ego
zebrali si? socyali?ci niemieccy, francuscy i polscy.
P o kilku gor?cych przem Ăłwieniach z?o?ono na jego
http://rcin.org.pl
trumnie rĂł?? czerwon? jako symbol mi?o?ci. Ze
strony publicystyki ?ydowskiej z wyj?tkiem Graetza —
nikt nie pomy?la? o zmar?ym , a nawet Philipsonr
z ktĂłrym Hess za ?ycia walczy? — zem?ci? nad
trupem . Up?yn??y lata. Hessa zapomiano. Dopiero
syouizm przypomnia? ?ydom najpowa?niejszego
i najg??bszego pioniera, ktĂłry w szeregu pierwszych
niĂłs? pochodni? idei narodowej, by o?wietli? drogi,
jakiemi ma kroczy? narĂłd ?ydowski.
Do czasĂłw Hessa — mĂłwi Loewe — idea narodow o ?ydowrska to raczej wspĂł?czucie dla n?dzy
?ydowskiej, ktĂłre prowadzi?o dp ogĂłlnej idei
pa?stw a ?ydowskiego w oderwaniu od terytoryalnych ogranicze?, W y j ? c i e w ? w i a t, »R o m
und Jer usalem* Hessa zamyka
pierwsz? epok? narodowo ?ydowskiej ewolucyi poj?ciowej. Dzie?o
to jest z a r a z e m p o t ? ? n y m k a m i e Â
niem w?gielnym, na ktĂłrym wznosi
si? dalszy rozwĂłj n a r o d o w e g o ? yd o s t w a,
ktĂłre rĂł?ni si? znacznie od poprzedzaj?cego okresu tem, ?e wschodnio-europejskie ? y d o s t w o
p r z e j m u j e i d e e p o c z ? t e, u s y s t e m a t y z o w a n e na zachodzie
i zaszczepia je w duszy ?ydowskiej a szerokie masy daj? dopiero materyalne pod?o?e ruchom narodowym.

W schodnie ?ydostwo staje stopniowo na czele ruchu.
Po cz??ci samodzielnie i odr?bnie rozwija si? nacyonalizm ?ydowski
na zachodzie, aby pĂł?niej na gruncie kolonizacyi
a szczegĂłlnie na kongresach spotka? si? znowu z pot??nie wzmocnionym syonizmem wschodniej Europy.

Koniec.

Ps. Chyba jednak tre?? tej ksi??ki jest nieco wstydliw? publikacj?, skoro wyj?to z niej niektĂłre strony....
na szcz??cie znam ich tre?? , bo przeczyta?am gdy po raz pierwszy j? zmala?am.
Co mog? powiedzie?... ?enuj?ca manipulacja informacj?.

Kiara.

?wi?ta ?ydowskie > Rosz Haszana

Historia Rosz Haszana, ktĂłra nie zawsze by?a „Nowym Rokiem”
Wiele dzisiejszych tradycji wywodzi si? z kultu babilo?skiego i musisz to przeczyta?, aby uwierzy?, jak g?owa ciel?cia zmieni?a si? w ryb? gefilte.

Elon Gilad Wy?lij Wy?lij mi powiadomienia e-mail
20 Wrze?nia 2017 07:53
3 komentarze Zen Subskrybuj teraz
228 akcji na Facebooku ?wierka? wys?a? e-mailem reddit stumbleupon
?ydĂłwka wieje szofar w Kinneret.
Staro?ytni Hebrajczycy nie czcili Nowego Roku, jak to robi? dzisiaj, w tym przez dmuchanie w szofar. Yaron Kaminsky
10 rzeczy, ktĂłrych prawdopodobnie nie wiesz o Sukkot
Zaskakuj?ce staro?ytne pochodzenie Paschy
Rosz Haszana to ?ydowski nowy rok , dzie?, w ktĂłrym rozpoczyna si? hebrajski kalendarz. Ale nie zawsze tak by?o.

>> Zapisz si? ju? za 1 USD

W rzeczywisto?ci staro?ytni Hebrajczycy prawdopodobnie nie mieli poj?cia, kiedy ten rok si? zacz??. Nie podali te? nazw miesi?cy: Tora jedynie je wylicza - „pierwszy miesi?c”, „siĂłdmy miesi?c”.

Obecnie obchodzimy Rosz Ha-Szana w pierwszy dzie? jesiennego miesi?ca Tiszrei. Ale w czasach biblijnych okres ten by? wyra?nie nazywany „siĂłdmym miesi?cem”. W okresie Pierwszej ?wi?tyni (od VIII do po?owy VI wieku p.n.e.) rok rozpocz?? si? wiosn?, pierwszego dnia Nisan.

Ponadto, kiedy wymienia si? ?wi?ta, Biblia zawsze zaczyna si? od wiosennego ?wi?ta Paschy, w siĂłdmym miesi?cu - Nisan.

To, ?e staro?ytny rok hebrajski rozpocz?? si? w pierwszym dniu Nisan, nie oznacza, ?e ten dzie? by? oznaczony w jakikolwiek szczegĂłlny sposĂłb. Biblia mĂłwi nam, ?e powodem do ?wi?towania by? nowiu ka?dego miesi?ca - to znaczy pierwszego miesi?ca. Przez „?wi?towanie” rozumiemy, ?e w ?wi?tyni po?wi?cono wi?cej zwierz?t ni? zwykle. Ksi??yc w nowiu w Nisan nie by? inaczej oznaczony. Z tego, co wiemy o s?siadach kananejskich Izraela, nie zwracali te? uwagi na „nowy rok”.

Kiedy Ksi?ga Wyj?cia (40:17) mĂłwi nam, ?e „Tabernakulum zosta?o podniesione” w „pierwszym miesi?cu drugiego roku, pierwszego dnia miesi?ca”, co oznacza Nisan, nie oznacza, ?e by?o to ?wi?to, ktĂłre prawdopodobnie zas?ugiwa?oby na wzmiank?, gdyby tak by?o. W rzeczywisto?ci nigdzie w Biblii nie wymieniono pierwszego Nisan jako ?wi?ta (cho? mo?e by? wyj?tek w Septuagincie, jak zobaczymy).

Krew cielca

B?d? na bie??co: Zapisz si? do naszego newslettera
Email *Zapisz si?

Z drugiej strony, pierwszy z Tiszrei, obchodzony obecnie jako Rosz Haszana, jest wymieniany jako ?wi?to - cho? bardzo niewielkie. W ?adnym wypadku nie jest to ?wi?towanie „nowego roku”. Wr?cz przeciwnie. Ksi?ga Kap?a?ska (23:24) mĂłwi o pierwszym dniu Tiszrei: „ W siĂłdmym miesi?cu, w pierwszym dniu miesi?ca, b?dziecie obchodzi? szabat [jak w„ dniu odpoczynku ”], pami?tk? uderzenia tr?b, ?wi?te zgromadzenie ” (23:24).

Biblia nie wymienia ?adnych specjalnych praktyk na ?wi?ta poza dmuchaniem w tr?by i sk?adaniem w ofierze niektĂłrych zwierz?t, cho? mniej ni? po?wi?cono w dwa g?Ăłwne ?wi?ta - Pasch? i Sukkot. Nie podano konkretnego powodu dmuchania w tr?by, ani te? nie powiedziano nam, co powinni?my pami?ta?.

Mo?liwe, ?e z czasem utracono g??bsze znaczenie pierwszego z Tishrei. Ewentualnie mo?liwe jest, ?e ten dzie? by? naznaczony tr?bami i pos?a?cami wychodz?cymi na wie?, aby przypomnie? Izraelitom, ?e Sukkot nadejdzie za dwa tygodnie, i mieli tyle czasu, aby przyby? do Jerozolimy z dziesi?cinami i ofiarami.

Je?li tak, oznacza to, ?e 1. Tiszrei, czczony dzi? jako ?ydowski Nowy Rok, by? niczym innym jak satelit? g?Ăłwnego wydarzenia, Sukkot, podobnie jak Jom Kippur i Szmini Atzeret w czasach staro?ytnych.

Pierwszy dzie? Tishrei ma jeszcze jedno znane nam znaczenie, oparte na Ksi?dze Ezechiela. Ten prorok, pod koniec okresu Pierwszej ?wi?tyni, nakazuje oczyszczenie ?wi?tyni (oczywi?cie przy u?yciu krwi cielca, co jeszcze?) Pierwszego Tishrei.

Gdzie indziej Biblia mĂłwi, aby oczy?ci? ?wi?tynne oczyszczenie przed Sukkot w Jom Kippur, ktĂłry przypada na 10 dzie? Tiszrei.

Ezechiel w ogĂłle nie wspomina o Jom Kippur. Ale ma podobny rytua? oczyszczenia pierwszego Nisan, dwa tygodnie przed Pasch?, w wersji swojej ksi??ki zachowanej w greckim przek?adzie Septuaginta.

Ezechiel jest rĂłwnie? pierwszym, ktĂłry u?y? wyra?enia „Rosz Haszana” (40: 1), chocia? dla niego wyra?nie nie odnosi si? do ?adnego ?wi?ta, a raczej do pocz?tku roku.

?ydowskie miesi?ce? Nie dok?adnie

Kiedy i jak miesi?ce zyska?y nazwy?

Nie wiemy, jak wygl?da?o ?ycie religijne ?ydĂłw podczas wygnania babilo?skiego. Wiemy jednak, ?e zanim ?ydzi wrĂłcili do Izraela i na pocz?tku okresu Drugiej ?wi?tyni (516 pne), religijne praktyki ?ydowskie uleg?y g??bokiej zmianie w porĂłwnaniu z epok? przedwygnania.

Po pierwsze, imiona miesi?cy, ktĂłrych u?ywamy do dzi?, to imiona babilo?skie. Na przyk?ad Tishrei to miesi?c babilo?ski, ktĂłrego nazwa pochodzi od akadyjskiego s?owa tishritu - „pocz?tek”.

Ponadto Babilo?czycy bardzo powa?nie potraktowali obchody Nowego Roku. Nazwali ?wi?to Akitu (od sumeryjskiego s?owa oznaczaj?cego j?czmie?) i Resh Shattim, akadyjskim odpowiednikiem hebrajskiej Rosz Haszana. Obchodzono to dwa razy w roku, na pocz?tku Tishrei i na pocz?tku Nisan, i trwa?o 12 dni.

Mo?emy postulowa?, ?e ?ydzi przyj?li swoj? cze?? na Nowy Rok z przyk?adu babilo?skiego. Ale nie by?o to natychmiast widoczne po ich powrocie - ?ydowskie rytua?y rozwija?y si? przez wieki.

Nie jest do ko?ca jasne, kiedy Rosz Haszana zacz??a by? obchodzona jako ?wi?to samo w sobie, chocia? wyra?nie mia?o to miejsce w czasach Drugiej ?wi?tyni. Wszystko, co mo?emy powiedzie? na pewno, to to, ?e ksi??ki napisane w tym okresie, takie jak Ksi?ga Jubileuszy i Ksi?ga Machabejska lub Zwoje znad Morza Martwego, nie wspominaj? o ?adnym „Rosz ha-Szana”.

Po raz pierwszy s?yszymy o tym we wczesnej literaturze rabinicznej w Misznie i Tosefcie, obie zredagowane oko?o roku 200 n.e. i obie posiadaj?ce traktat o nazwie Rosz Haszana, zajmuj?cy si? ?wi?tami i kwestiami zwi?zanymi z kalendarzem. W?a?nie w tych tekstach najpierw wyja?niamy znaczenie ?wi?ta i jego tradycji.

Na przyk?ad w Misznie dowiadujemy si?, ?e ?wiat zosta? stworzony pierwszego z Tiszrei, cho? istnieje opinia mniejszo?ci, ?e by? on pierwszym z Nisan.

To w Misznie po raz pierwszy zapoznamy si? z g?Ăłwnym tematem ?wi?ta: s?dem: „ W Rosz ha-Szana wszyscy ludzie przechodz? przed nim [Bogiem] jak owce przed pasterzem ” (Traktat Rosz ha-Szana 2).

Temat ten zosta? rozwini?ty w Talmud, gdzie znajduje si? rabin Kruspedai z Palestyny z III wieku, cytuj?c swojego nauczyciela rabina Johanana: „ Trzy ksi??ki s? otwarte na temat Rosz Haszana: Jedna dla ca?kowicie niegodziwych, jedna dla ca?kowicie dobrych, a druga dla ?rednia klasa ludzi. W pe?ni sprawiedliwi s? od razu zapisani, a ?ycie jest im nakazane; ca?kowicie niegodziwcy s? jednocze?nie wypisani, a przeznaczenie dla nich zniszczenia; ?rednia klasa utrzymuje si? na wadze od Rosz Haszana a? do Jom Kippur. Je?li oka?? si? godni, s? wpisani na ?ycie, a je?li nie, to s? naznaczeni na zniszczenie ”(15b)

Dni, w ktĂłrych los klasy po?redniej rĂłwnowa?y si?, znane s? od po?owy XIV wieku jako „Dni podziwu”.

Szofar

Liturgia ?wi?ta, czyli modlitwy dodawane do regularnej codziennej modlitwy, zalecanej w tym wieku rabinicznym, zajmuje si? trzema g?Ăłwnymi tematami: KrĂłlestwo Bo?e, zapo?yczone z babilo?skiego Akidu, w ktĂłrym krĂłlowanie (krĂłla) by?o g?Ăłwny temat; opowiadanie o wielkich czynach Boga; i dmuchanie na instrument muzyczny. Co najmniej dwa ostatnie zosta?y zaczerpni?te z Biblii, jak omĂłwili?my powy?ej.

Je?li chodzi o ten instrument muzyczny, technicznie rzecz bior?c, Biblia nie mĂłwi, co dok?adnie ma zosta? wysadzone w powietrze. To Miszna najpierw mĂłwi nam, ?e powinien to by? szofar, rĂłg, zwykle baran, chocia? mo?e pochodzi? z antylopy lub innej rogatej bestii.

Na d?ugo przed zredagowaniem Talmudu w 500 roku n.e. w rĂł?nych spo?eczno?ciach ?ydowskich powsta?y rĂł?ne tradycje dotycz?ce tego, jak dok?adnie i kiedy Szofar mia? zosta? wysadzony w powietrze. Nie wiedz?c, co jest poprawne, rabini zdecydowali, ?e nale?y uwzgl?dni? wszystkie rĂł?ne tradycje.

Tak wi?c na Rosz Haszana mamy T'qiah (d?ugi cios), sh'varim (trzy kolejne ciosy) i teruah (dziewi?? szybkich podmuchĂłw podzielonych na trzy grupy po trzy), wszystkie dmuchane w rĂł?nych sekwencjach na rĂł?nych etapach dzie?. To doda?o do 90 wybuchĂłw, ktĂłre zosta?y zaokr?glone w gĂłr? do 100 wystrzelonych dzisiaj.

Jak Rosz Haszana sta?a si? dwudniow? uroczysto?ci?

Pierwotnie Rosz Haszana by?a ?wi?tem jednodniowym. To, jak obchodzono j? w ci?gu dwĂłch dni, wynika z problemu z komunikacj?.

Kalendarz ?ydowski oparty jest na cyklu ksi??ycowym. Nowy miesi?c rozpocz?? si? wraz z nadej?ciem nowiu. Powstanie ka?dego nowiu by?o ustalane przez rad? rabiniczn? w Jerozolimie, a pĂł?niej w Yavne, na podstawie relacji ?wiadkĂłw. Pos?a?cy zostan? nast?pnie wys?ani przez l?d, dostarczaj?c mieszka?com wiadomo?ci o rozpocz?ciu nowego miesi?ca.

Ale w odniesieniu do Rosz Haszana celebracja musia?aby si? rozpocz?? natychmiast. Gdy wiadomo?? dotrze do odleg?ych cz??ci Palestyny, nie mĂłwi?c ju? o innych cz??ciach kraju, dzie? b?dzie ju? dawno min??.

?wi?ta takie jak Sukkot i Pascha nie stanowi?y problemu - odbywaj? si? oko?o dwĂłch tygodni po rozpocz?ciu nowego miesi?ca.

PĂł?niej, kiedy kalendarz nie by? ju? ustalany przez rad? i dwudniowe wakacje nie by?y ju? potrzebne (nie wspominaj?c o tym, ?e ludzie sami mogli spojrze? w niebo), rabini i tak postanowili porzuci? zwyczaj.

Jak teraz br?zowa ryba gefilte

Wszystkie inne znane tradycje Rosz Haszana s? pĂł?niejszymi ozdobami. Tradycja jedzenia miodu (na s?odko na pocz?tku roku) i g?owy ciel?cia (aby?my mogli zako?czy? rok na pocz?tku) rozpocz??a si? w czasach Gaonima. PĂł?niej g?owa ciel?cia zostanie zast?piona g?owami ryb, a ta z kolei zostanie zast?piona w?rĂłd ?ydĂłw aszkenazyjskich rybami gefilte. Sefardyjscy ?ydzi wybrani do innych da? rybnych, takich jak chraime (pikantny gulasz rybny w sosie pomidorowym).

W Europie w okresie ?redniowiecza konsumpcja miodu przekszta?ci?a si? w jedzenie cha?ki i owocĂłw, ktĂłre dzi? sta?y si? niemal powszechnie jab?kami zanurzonymi w miodzie. Mniej wi?cej w tym samym czasie powsta?a nowa tradycja jedzenia granatĂłw na Rosz Haszana, oparta na fa?szywym przekonaniu, ?e liczba nasion granatu wynosi 613, tyle samo co liczba ?ydowskich przykaza?.

Tashlikh, oprĂł?nianie kieszeni do morza lub rzeki (lub, gdy nie s? one dost?pne, studnia) na Rosz Haszana jest po raz pierwszy wspomniany w XV wieku i jest obecnie powszechn? tradycj? w?rĂłd obserwuj?cych ?ydĂłw. Ma to symbolizowa? oczyszczenie si? z grzechu.

Wysy?anie kartek z ?yczeniami do rodziny i przyjaciĂł? rozpocz??o si? dopiero w XIX wieku, ale teraz praktyka praktycznie znikn??a. Dzisiaj ludzie wysy?aj? wiadomo?ci e-mail i (irytuj?ce) wiadomo?ci tekstowe. Tradycyjne ?yczenia to „Shana tova”, co oznacza po prostu „dobry rok”, a dla bardziej religijnego t?umu „Gemar chatima tova” - ?yczenie, aby BĂłg uzna? ci? za cnotliwego i wpisa? swoje imi? w Ksi?dze ?ycia.

Mi?ego roku (?ydowskiego)!

https://www.haaretz.com/jewish/holidays/rosh-hashanah/the-history-of-rosh-hashanah-which-wasn-t-always-the-new-year-1.5301295

Pawe? J?drzejewski

Opowie?? o Potopie pojawia si? - jako mit - w kulturach i przyk?adach pi?miennictwa staro?ytnego Bliskiego Wschodu (np. w akadyjskim "Eposie o Gilgameszu").

Jednak TYLKO w narracji Tory przyczyn? Potopu jest ETYCZNY UPADEK ludzko?ci: "Ale BĂłg zobaczy?, ?e zwi?kszy?o si? z?o ludzi na ziemi i wszelka sk?onno?? w ich najg??bszych my?lach by?a wy??cznie z?a, ca?y czas" (Bereszit/Ks. Rodzaju 6:5). I zarazem TYLKO w narracji Tory cz?owiekiem, ktĂłry ocaleje z najbli?sz? rodzin?, b?dzie kto? wybrany wedle WY??CZNIE ETYCZNYCH KRYTERIĂW: "Noach by? cz?owiekiem sprawiedliwym, doskona?ym [jak] na swoje pokolenia. Z Bogiem chodzi? Noach" (Bereszit/Ks. Rodzaju 6:9)

Potop w opowie?ci Tory to - w jaskrawym odrĂł?nieniu od innych relacji z tej katastrofy - zdarzenie, ktĂłrego dwa g?Ăłwne elementy (zag?ada ludzko?ci i jej ocalenie) s? po??czone zwi?zkiem przyczynowo-skutkowym na p?aszczy?nie ETYKI.
Ale ten etyczny wymiar ma prawdopodobnie jeszcze wi?ksz? g??bi?.
Jak ju? wspominali?my, Noach by? cz?owiekiem sprawiedliwym na tle swojego pokolenia, swoich czasĂłw, ktĂłre by?y epok? takiego upadku ludzko?ci, ?e musia?a ona zosta? zniszczona.

Gdy BĂłg zapowiedzia? Potop, nakaza? Noachowi budow? arki i o?wiadczy?, ?e zniszczy ludzko??, by? mo?e liczy? na to, ?e Noach sk?oni innych ludzi do skruchy i poprawy. Dlatego Potop mia? nadej?? dopiero za ponad 100 lat od momentu jego zapowiedzi.

Jednak Noach milcza?.
Budowa arki trwa?a a? 120 lat. Arka by?a ogromna. Ludzie, widz?c trwaj?c? prac?, musieli zadawa? Noachowi pytania, dlaczego zajmuje si? budow? tak kolosalnego statku. Noach nic nie wyja?nia?. Niczego nie t?umaczy?. Do niczego nie wzywa?.

A gdyby im powiedzia? o Potopie, by? mo?e wykazaliby skruch?.
To zaniechanie przez Noacha podejmowania jakichkolwiek prĂłb ratowania innych ludzi spowodowa?o, ?e Potop nazywany jest "me Noach" czyli "wody Noacha". Zohar (Ksi?ga Blasku") - mistyczny komentarz do Tory - uwa?a to za prawdopodobne ?wiadectwo, ?e ostatecznym winnym Potopu by? Noach. Poprzez swoje milczenie. To jego oboj?tno?? wobec losu innych ludzi i skupienie si? wy??cznie na budowie arki, przewa?y?y szal?.
Zamiast im POWIEDZIE?, budowa? ark?.

Gdy ludzie pytali go "co budujesz? dlaczego to robisz?" - nie wyrzek? ani s?owa.
A w?a?nie arka, czyli "tewa", mo?e te? oznacza? w hebrajskim "s?owo" - czytamy w komentarzu do Tory Pardes Lauder.
Komentarz kontynuuje t? my?l i stwierdza, ?e wymiary arki (30 ?okci na 300 ?okci i na 50 ?okci) odpowiadaj? numerycznej warto?ci liter lamed, szin i nun, ktĂłre tworz? s?owo "laszon", czyli "j?zyk".

(https://scontent-cdg2-1.xx.fbcdn.net/v/t1.0-9/s960x960/76697390_2998827810134187_3936459946236837888_o.jpg?_nc_cat=106&_nc_oc=AQl_F4omSPQY5k925-rJByszL2npbHjzosfYAPELNdwesUmfxnGLU8mDvETCWGLcSJY&_nc_ht=scontent-cdg2-1.xx&oh=1f239f5296b26f64ef0742a1cfd1fe01&oe=5E5682C8)

https://www.facebook.com/groups/130806889102/

*****

MOIM ZDANIEM...

Wed?ug Judaizmu ?ycie cz?owieka to 120 lat .. Noach budowa? Ark? 120 lat czyli ca?e ludzkie ?ycie, jednak jako 20 letni , ?wiadomy cz?owiek .. czyli dojrza?y fizycznie i mentalnie , osi?ga? dojrza?o?? duchow? po zapowiedzi Boga o Potopie trwa?o to 100 lat.

KIM zatem jest NOACH ... symbolem CZ?OWIEKA DUCHOWEGO, KTĂRY PRZEZ CALE DOROS?E ?YCIE JEST ZOBOWI?ZANY DO BUDOWY arki przymierza ze stwĂłrc?... czyli swojej duchowej i energetycznej postaci, ktĂłra w trakcie "POTOPU" wej?cia nowych wĂłd wiedzy .. b?dzie w stanie unie?? DUCHA CZ?OWIEKA .. JEGO MATRYC? ?YCIA ... Z ZAM?TĂW STAREGO NA NOWY PLAN.. NOW? ZIEMI? ... Z NOW? WIEDZ?.

7 PRAW NOACHITĂW TAK NAPRAWD? DOTYCZY 7 WIRĂW ENERGETYCZNYCH NA PODSTAWIE WIEDZY KTĂRYCH ISTNIEJE ?YCIE MATERIALNE NA ZIEMI .

Jednak wiedza zdeponowana w owych wirach ma rĂł?ne poziomy, po przekroczeni ka?dego poziomu nast?puje swojego rodzaju" POTOP " dla cz?owieka... znika poprzednie pojawia si? NOWE o wy?szym poziomie wiedzy.

Noachita, to po prostu CZ?OWIEK DUCHOWY.... DUSZA WCIELONA W MATERI?.. KTĂRA W W?DROWCE SWOJEGO ROZWOJU CO PEWIEN CZAS WYP?YWA NA WY?SZY WYMIAR WIEDZY.

Ja bym powiedzia?a obowi?zki NoachitĂłw, to rozwĂłj duchowy wedle Ăłwczesnych norm etyczno , moralnych przekazanych nam przez STWĂRCE w depozycie wiedzy w 7 czakrach , ktĂłre od prostych zasad rozwijaj? si? w szeroki wachlarz wiedzy wspieraj?cej ludzki rozwĂłj i ewolucj?.

Kiara.

KOD PESZEROWY I WIEDZA WSPÓŁCZESNA

KOD PESZEROWY => Stary Testament => Wątek zaczęty przez: Kiara Styczeń 03, 2018, 11:37:20