ZAPOMNIANY KRÓL POLSKI.
Zagroda s?owia?ska, X w. Ostrów Lednicki (rekonstrukcja)
Zagroda s?owia?ska, X w. Ostrów Lednicki
(rekonstrukcja) / fot. Analityk
Historia pisana jest przez tych, co wymordowali bohaterów, za? historia pierwszego wieku chrze?cija?stwa w Polsce opisana zosta?a w klasztorach i tylko mi?dzy wierszami powsta?ych kronik mo?emy doczyta? o tym, co naprawd? wtedy si? dzia?o.
Bez wzgl?du na to, czy b?dziemy patrzyli na karty historii, czy te? popatrzymy na dzisiejsze spo?ecze?stwo, Polak ma kilka fundamentalnych warto?ci. Rodzina, ziemia, ojczyzna, wiara, no i wszechobecna niech?? do jakichkolwiek narzuconych praw. „Szlachcic na zagrodzie równy wojewodzie” to przecie? kwintesencja polsko?ci. Patrz?c przez pryzmat tych warto?ci spróbujmy wcieli? si? w Polaka prze?omu X i XI w. i opowiedzmy histori? tych czasów i histori? króla Polski, którego „zbrodnie” doprowadzi?y do tego, ?e kronikarze wymazali go z kart naszej historii.
Spróbujmy zrozumie? ?wiat X-XI w
Ofiarowanie plonów, chram Mazowiecki / fot. Ratomir Wilkowski lic. CC
Ofiarowanie plonów, chram mazowiecki
fot. Ratomir Wilkowski lic. CC
?ycie naszych przodków podporz?dkowane by?o rytmowi przyrody. Mieli swoje ?wi?ta, ?wiat swoich bogów, duchów, z których jedne by?y pomocne, drugie psoci?y niemi?osiernie albo nawet na manowce próbowa?y sprowadzi?. Rok 966 nie by? w niczym rokiem szczególnym. Ksi??? przyj?? jak?? now? religi?, ale kogo to w ost?pach mog?o interesowa?. Ostatecznie o bogach ró?nych s?yszeli, o ?wi?towicie co go na zachodzie s?awili, Perkunie którego Ba?towie wys?awiali, Welesie, co ?wiata podziemnego strzeg?, mo?e by? i Chrystus, czemu? by nie. Bogowie S?owian zazdro?ni nie byli. ?ycie religijne by?o bogate, skupia?o si? wokó? ?wi?tych gajów, ?wi?tych gór, wszystko by?o ustatkowane i pewne, potwierdzone tradycj? ojców. Jednak Chrystus okaza? si? strasznym bogiem. Jego wojowie przybywali z si??, wycinali ?wi?te gaje, mieczem karali opornych, kazali p?aci? daniny nie tylko na ksi?cia, lecz równie? na ko?ció?. Ksi?ciu zap?aci? trzeba, takie prawo, ale ko?cio?owi? Wszak?e kap?ani s?owia?scy prac? w?asnych r?k na swój chleb zarabiali. Godzi si? p?aci? danin? ko?cio?owi? – pytali si? nasi ojcowie. A ?eby tego by?o ma?o, porobi?o si? ró?nych panów, których ko?ció? namaszcza?, a ci z wolnego kmiecia chcieli niewolnika zrobi?. Porywali krowy z pól, odbierali zebrane ziarno. ?le si? dzia?o w Polsce pod panowaniem nowego boga. Czy? mo?emy si? zatem dziwi?, ?e w sercach naszych ojców narasta? bunt? Póki ksi??? by? silny, bunt wyra?a? si? szeptami w?ród najbli?szych, pok?tnym s?awieniem starych bogów i wznoszeniem do nich mod?ów o przywrócenie dawnego, dobrego porz?dku. Lecz nasta?y czasy, gdy ksi??? sta? si? s?aby. Mieszko II Lambert z bra?mi si? za bary wzi?li, przep?dzali si? z kraju. Bezprym, po przegonieniu Mieszka insygnia królewskie do Niemców pos?a?, a sam zdawa? si? wspiera? pogan. Nie by?o? ci w Polsce króla, odezwa?y si? dawne t?sknoty. Tak to zaczyna si? czas syna Mieszka II - Boles?awa II Zapomnianego - i czas wielkiego powstania ludowego. Powstania przeciw mo?now?adcom i namaszczaj?cemu ich Ko?cio?owi, czas powrotu do wierze? ojców. Powstania utopionego w krwi wydobytej mieczem Niemców przyprowadzonych przez Kazimierza Odnowiciela i Rusów pod wodz? Jaros?awa M?drego.
Boles?aw II Zapomniany – dowody istnienia
Kaplica na Ostrowiu Lednickim / fot. Analityk
Kaplica na Ostrowiu Lednickim / fot. Analityk
Dzi? historycy nie s? skorzy uznawa? istnienie tego w?adcy, który królowa? w Polsce po Mieszku II, synu Boles?awa Chrobrego. Twierdz?, ?e zosta? on w kronikach pomylony z Bezprymem, pierworodnym synem Chrobrego, zamordowanym wiosn? roku 1032 na skutek "okrucie?stw", jakich si? dopuszcza? dzier??c w?adz? po wygnaniu brata. Na jakiej jednak podstawie niektórzy polscy historycy twierdzili, ?e istnia? w?adca, o którym nie wspominaj? ?adne oficjalne ksi?gi?
U Piastów rodzi si? tradycja, w której synowie pierworodni otrzymuj? imi? dziada, wi?c syn Mieszka b?dzie Boles?awem, za? syn Boles?awa Mieszkiem. W powsta?ej w XIII w. Kronice Wielkopolskiej czytamy takie s?owa „Ten Mieszko (Mieszko II) zrodzi? z siostry cesarza Ottona dwóch synów, to jest Boles?awa i Kazimierza. Gdy umar? w roku Pa?skim 1033 nast?pi? po nim pierworodny syn jego Boles?aw. Skoro ten zosta? ukoronowany na króla, wyrz?dza? swej matce wiele zniewag. Matka jego, pochodz?ca ze znakomitego rodu, nie mog?c znie?? jego niegodziwo?ci, zabrawszy syna swego Kazimierza (Kazimierz Odnowiciel) [...]”1) . Ale nie jedyny to zapis potwierdzaj?cy istnienie tego? króla. To samo potwierdza Wincenty z Kielczy „Zosta?o po nim [Mieszku II] dwóch synów, starszy Boles?aw i ma?oletni Kazimierz. Po starsze?stwie zasiada na tronie pierworodny Boles?aw”2). ?lady równie? znajdujemy w dokumentach niemieckich, a to zapisek o tym, i? Boles?aw II podsy?a pomoc na W?gry, a to, ?e syn Mieszka II okazuje si? niewdzi?czny dla swojej matki. W rocznikach Kapitu?y Krakowskiej pod dat? 1038 umieszczono zapis o zgonie króla Boles?awa. Boles?aw Chrobry nie ?yje od 1024, za? ?mia?y umiera pó? wieku pó?niej, wi?c jaki to Boles?aw? Równie? nie bez znaczenia jest to, ?e Kazimierz oddany by? na nauki do klasztoru3), tak w rodach królewskich post?powano z synami, którzy nie byli planowani na w?adców. Przyszli w?adcy wychowywali si? przy ojcu, ucz?c si? w praktyce kunsztu rz?dzenia. Znacz?cy jest równie? fakt, ?e „Rocznik Ma?opolski” podaje tak? numeracj? królów: Boles?aw III ?mia?y, Boles?aw IV Krzywousty. Znikn?? gdzie? Boles?aw II...
Wszystkie zapisy dowodz? jednak, ?e Boles?aw dopu?ci? si? na tyle straszliwej zbrodni, ?e postanowiono go wykre?li? z listy królów. Dos?ownie takie okre?lenie znajdujemy w dokumencie z ko?ca XIV w. „Tabula regnum Poloniae” - wiele mówi?ce zdanie: „Jeden waleczny król wymazany zosta? z rz?du panuj?cych”.
Jak? straszn? zbrodni? musia? pope?ni? Boles?aw II?
Kazimierz Odnowiciel powracaj?cy do Polski, Wojciech Gerson
Kazimierz Odnowiciel powracaj?cy do Polski,
Wojciech Gerson
Ostatecznie królowie do osób potulnych nie nale?eli. Niejeden z nich i to nie raz pope?nia? czyn w ocenie Ko?cio?a okropny. Boles?aw Krzywousty tak bezwzgl?dnie okaleczy? swego brata Zbigniewa, ?e doprowadzi? do jego ?mierci. Przemys? II pomóg? rozsta? si? z ?yciem swojej 22-letniej bezp?odnej ?onie Ludgardzie. Kazimierz Wielki wychwalany przez histori? jako wspania?y gospodarz dopu?ci? si? w m?odo?ci gwa?tu na opiekuj?cej si? nim dziewczynie, a tak?e usankcjonowanej przez Ko?ció? poligamii. Boles?aw ?mia?y zabi? biskupa ?w. Stanis?awa za to, ?e ten go zdradzi? i z Niemcami paktowa?. W?adcy ci ponosili kary, by?a to pokuta, obowi?zek budowy ko?cio?ów, Boles?aw ?mia?y wprawdzie utraci? w?adz?, lecz z kart historii go nie skre?lono. Jak? zbrodni? trzeba pope?ni?, by zosta? wykre?lonym z listy królów? Tu w?a?nie musimy wróci? do powstania ludowego przeciw panom feudalnym i Ko?cio?owi. Tylko bezpo?rednie wyst?pienie przeciw Ko?cio?owi mog?o spowodowa? wykre?lenie króla spo?ród listy w?adców chrze?cija?skich.
A reakcja poga?ska w Polsce by?a z punktu widzenia Ko?cio?a okrutna. Obj??a ona sw? moc? Wielkopolsk? i ?l?sk. Stosunkowo s?abo wyst?pi?a ona w Ma?opolsce, w której chrze?cija?stwo pojawi?o si? prawie 100 lat wcze?niej, jak i Mazowszu, gdzie siln? r?k? rz?dzi? Mas?aw chc?cy utworzy? na Mazowszu swoje w?asne pa?stwo. To w?a?nie na Mazowsze uciekali z obj?tych rebeli? obszarów ci, przeciw którym skierowane by?o to powstanie. A powsta?cy, mimo ?e by?o to trzecie pokolenie chrze?cijan, byli brutalni. Z?apanych ksi??y wieszano, ?cinano, przebijano dzidami, kamieniowano... Tak jak wcze?niej niszczono ?wi?te gaje, chramy, tak teraz niszczono ?wi?tynie. W tym okresie w ruin? posz?y wszystkie ?wi?tynie chrze?cija?skie na terenach obj?tych powstaniem, w tym w Gnie?nie, Poznaniu, Lednicy, Katedra Wroc?awska, cho? trzeba powiedzie?, ?e cz??? z tych zniszcze? trzeba przypisa? czeskiemu ksi?ciu Brzetys?awowi. Praktycznie chrze?cija?stwo na tych ziemiach przesta?o istnie?. Boles?aw II popar? to powstanie staj?c si? jednym z jego przywódców. Ta w?a?nie zbrodnia mia?a spowodowa? jego wykre?lenie z pami?ci potomnych.
Powstanie i brak silnego w?adcy ?ci?gn??o na Polsk? wiele kl?sk, prowadz?cych do ca?kowitego chaosu w kraju. Jednym z ci??szych do?wiadcze? by? najazd ksi?cia Czech Brzetys?awa, który z?upi? Wielkopolsk? niszcz?c Gniezno, Pozna?, Kruszwic?, zabieraj?c relikwie ?w. Wojciecha i Gaudentego oraz z?oty krzy?, ofiarowany przez Mieszka I, który mia? wa?y? trzy razy tyle co sam w?adca, i wiele innych kosztowno?ci, które w tym czasie uda?o si? zgromadzi? Ko?cio?owi. To jemu zawdzi?czamy m.in. zniszczenie kaplicy w Lednicy. W kraju rzeczywi?cie trwa? chaos, nad którym ci??ko by?o zapanowa?. Reakcj? poga?sk? zd?awi? w latach 40 XI w. Kazimierz Odnowiciel, który na czele 500 ci??kozbrojnych rycerzy niemieckich najecha? od zachodu oraz Jaros?aw M?dry, który w tym czasie najecha? zbuntowane ziemie od wschodu. Równie? przy wspó?dzia?aniu Jaros?awa Kazimierz pokona? utworzone przez Mas?awa ksi?stwo mazowieckie (1047). Polska zyska?a w?adc?, w?adc? chrze?cija?skiego.
Czy powstanie to mog?o odnie?? sukces?
Arkona na wyspie Rugii, miejsce ?wi?tyni ?wi?towita <br /> fot. Andreas Steinhoff
Arkona na wyspie Rugii, miejsce ?wi?tyni ?wi?towita
fot. Andreas Steinhoff
Tak, gdyby wszyscy S?owianie potrafili si? zjednoczy?, lecz dzi? wiemy, ?e nie by?o to mo?liwe. Na ziemiach dzisiejszej Polski nie mog?o istnie? pa?stwo rz?dzone przez nie chrze?cija?skiego w?adc?. Zbyt znacz?ce by?y si?y, którym na tym zale?a?o. Zarówno Jaros?awowi w?adcy Rusi, jak i Henrykowi III cesarzowi rzymsko-niemieckiemu zale?a?o na utrzymaniu silnej w?adzy i spokoju na terenach Polski. Cesarstwo mia?o przecie? powa?ne problemy. Pozostawienie s?owia?skiej, cho? chrze?cija?skiej Polski by?o cen?, któr? cesarstwo musia?o zap?aci? za mo?liwo?? swobodnego dzia?ania na terenach S?owian Zachodnich. Gdy? na zachód od Odry istniej? wtedy i jeszcze d?ugo b?d? istnie? poga?skie, s?owia?skie organizmy pa?stwowe, Wieleci, Obodrzyce, Serbowie. Radogoszcz, ?wi?tynia Swaro?yca na ziemiach Redarów (nale??cych do plemion Wieleckich) upada pod ciosami niemieckimi w roku 1125, Arkona, ?wi?tynia ?wi?towita na ziemiach Ranów upada pod ciosami du?skimi w roku 1168. Kopanica, gród Szprewian, dzi? dzielnica Berlina zdobyta zostaje dopiero w 1200. Silne chrze?cija?skie pa?stwo Piastów stanowi?o niezb?dne zabezpieczenie dla tych poczyna?.
Upadek reakcji poga?skiej ?ci?gn?? na naszych ojców znacz?ce kary. Rozpocz??a si? si?owa chrystianizacja, bezwzgl?dnie niszczono wszelkie poga?skie o?rodki religijne, w ich miejsce buduj?c chrze?cija?skie. Dotkn??y ich równie? sankcje zewn?trzne. Okre?lono je nad wyraz dok?adnie w bulli wydanej przez papie?a Benedykta VIII: „Corocznie p?aci? b?d? Polacy kurii papieskiej zwyczajny pieni?dz od ka?dej g?owy, wy??czaj?c g?owy szlacheckie, nie b?d? zapuszcza? w?osów na g?owie i brodzie, zwyczajem barbarzy?skim, ale b?d? je starannie postrzyga?. Wielkiego Postu przestrzega? o trzy tygodnie d?u?ej ni? w innych krajach (...), wiecznie te? b?d? obowi?zani, aby w Bogu i w Wierze Chrze?cija?skiej wdzi?czniejszymi i gorliwszymi byli”.
Czy Boles?aw II by? osob? historyczn?
W XIX w. ?aden historyk tego faktu nie kwestionowa?, dzi? jednak przyjmuje si?, ?e posta? ta powsta?a jako powielenie poczyna? Bezpryma, pierworodnego syna Boles?awa Chrobrego, a Boles?aw II by? po prostu Bezprymem. Tak? teori? udowadnia S. K?trzy?ski w Historii Polski pod redakcj? H. ?owmia?skiego, Warszawa 1956, a nauka wydaje si? to stanowisko ostatecznie przyj??. Prawdy dzi? nie poznamy, dzi? pozostaje nam tylko wierzy? lub nie wierzy?, jak kto woli, i? istnia? król, prawowity nast?pca tronu z rodu Piastów, który postanowi? przywróci? Polsce wiar? ojców i za to okre?lono go okrutnym, i za to go zamordowano. A odpowied? na pytanie, czy dobrze si? sta?o, ?e przywrócenie starych bogów mu si? nie uda?o, pozostawiam do oceny czytelnika.
?ród?a: Kronika Wielkopolska
Pawe? Jasienica, Polska Piastów
1) insygnia królewskie znajdowa?y si? w Cesarstwie, bo odes?a? je tam Bezprym.
2) W roku 1034, bo Mieszko II umiera 11 maja 1034 roku, 18 letni wówczas Kazimierz (1016-1058) nie by? na warunki ?redniowieczne ma?oletnim.
3) Dzi? przyjmuje si?, ?e Kazimierz zwany niekiedy Mnichem by? oddany do klasztoru w Polsce jeszcze za ?ycia jego ojca Mieszka II.
Zapomniana Historia POLSKI.