CZYSTOŚĆ I NIECZYSTOŚĆ .. CZYLI SKALANIE W TRADYCJI ŻYDÓW ORTODOKSYJNYCH...
Paweł Jędrzejewski
Administrator · FŻP
Proszę o więcej informacji na temat "nieczystości" kobiety związanej z jej menstruacją.
1. Czy kobieta jest "nieczysta" również po porodzie?
2. Czy z ową "nieczystością" wiąże się zakaz dotykania kobiet przez mężczyzn?
3. Czy też dotyczy on tylko zamężnych kobiet?
4. Czy kobieta Żydówka może wyciągnąć - np na powitanie - rękę do Żyda.
5. Jak wygląda sytuacja powitania kobiety nie - Żydówki z Żydem, czy ma znaczenie ich stan cywilny?
odpowiedź :
Wszystkie poniższe odpowiedzi dotyczą w praktyce wyłącznie Żydów ortodoksyjnych i stopień przestrzegania tych zasad jest różny, w zależności od środowiska i indywidualnych wyborów.
1. Tak. Po urodzeniu chłopca przez 7 dni. Dziewczynki - 14 dni.
2. Tak, ale nie tylko. Kobieta, która jest w stanie nidda (separacji z powodu bycia tame), nie może być dotykana, ale kobieta nie może być również dotykana w sposób przekraczający czysto konwencjonalne kontakty (np. zwykłe "biznesowe" podanie dłoni) na zasadzie praw dotyczących negia (kontaktów fizycznych z osobami, które nie są najbliższą rodziną).
3. Zasady negia dotyczą kobiet i mężczyzn niezależnie od ich sytuacji rodzinnej.
4. To zależy od tego, jak bardzo przestrzegane są zasady negia.
5. Nie ma znaczenia ich stan cywilny, ale ich związki rodzinne.
* * *
Trzeba podkreślić bardzo mocno, że tłumaczenie terminów hebrajskich (rzeczownik/przymiotnik) tuma/tame jako "bycie nieczystym/-stą", a tahara/tahor jako "czystym/-stą", oddaje w większości języków (także w polskim) wyjątkowo nieprecyzyjnie prawdziwe znaczenie tych słów.
Nie ma to absolutnie nic wspólnego z brakiem fizycznej czystości, albo z jakąś skazą etyczną. Rzecz rozgrywa się wyłącznie na płaszczyźnie duchowej. Tame oznacza znajdowanie się w stanie braku rytualnej harmonii, której głębokie uzasadnienia tkwią w kontakcie ze zjawiskiem świętości (kedusza).
Prawa dotyczace tych obszarów ludzkiego życia (np. prawa niddy i taharat hamiszpacha ["czystości rodziny]) należą do kategorii praw chukim, czyli stojących ponad racjonalnym myśleniem i nie dających się wyjaśnić logiką stosowaną na codzień. Nie oznacza to jednak, że nie istnieją próby odpowiedzi na pytania o sens tych praw.
Kedusza - czyli świętość ("Bądzcie święci, bo Ja, Haszem, wasz Bóg, jestem Święty" [Wajikra/Ks. Kapłańska 19:2) - jedno z fundamentalnych pojęć judaizmu - związana jest ściśle z życiem. Życie pochodzi od Boga, On jest jego źródłem. Śmierć jest zaprzeczeniem życia, pustką i brakiem świętości (dlatego np. "nieczystym" jest kapłan, który ma kontakt z ciałem zmarłego). Tuma - jest także stanem nagłego obniżenia się poziomu keduszy, nawet jej braku. To nagłe obniżenie powstaje wówczas, gdy popełnia się grzech, albo także wtedy, gdy poprzednio - nie w wyniku działań człowieka, ale w rezultacie naturalnych dla człowieka stanów i procesów - obecność keduszy była szczególnie, wyjątkowo silna.
Kobieta przez okres po zakończeniu menstruacji (zwłaszcza podczas jajeczkowania) znajduje się - właśnie w sposób naturalny, związany z biologicznym cyklem - w stanie zwiększonej obecności keduszy.
Dlaczego?
Bo może w niej powstać życie, bo posiada w sobie Boski potencjał kreacji. Przecież - według judaizmu - trzecim partnerem w stwarzaniu życia, poza rodzicami, jest Bóg. Wydalenie niezapłodnionego jajeczka (które było potencjalnym życiem) w momencie rozpoczęcia się menstruacji, raptownie i w sposób naturalny, biologiczny, obniża poziom keduszy. Nie ma już (tym razem, w tym cyklu) szansy na nowe życie. Kedusza nagle "odchodzi". Stąd zaraz po tym następuje ten okres rytualnej dysharmonii (od momentu rozpoczęcia się menstruacji), trwający około 12 dni od pierwszego dnia krwawienia (zazwyczaj 5 dni krwawienia plus 7 dni po krwawieniu).
W okresie ciąży ten potencjał keduszy jest wyjątkowo wysoki: nie tylko może powstać, ale już naprawdę powstaje nowe życie, nowy człowiek. Jest to okres szczególnie uświęcony. W momencie porodu ten poziom keduszy ulega raptownemu obniżeniu. Misja została spełniona. Kedusza również, tak jak w momencie wydalenia niezapłodnionego jajeczka, "odchodzi". Stąd nagły okres jej braku, nazywany niefortunnie "nieczystością".
Dlaczego jednak okres "nieczystości" rytualnej po urodzeniu dziewczynki jest dłuższy, niż po urodzeniu chłopca?
Bo urodzenie dziewczynki jest urodzeniem potencjalnej matki, więc okres ciąży był jeszcze bardziej wypełniony keduszą, niż wtedy, gdyby miał się urodzić mężczyzna. Bo kobieta dająca życie przyszłej kobiecie, to jakby podwojenie kreacji. Czyli okres następujący po obecności tak wyjątkowego potencjału keduszy, musi być - gdy jest już nieobecna - dwa razy dłuższy.